MỘT SỰ HÓA THÂN KHI VIẾT VỀ NỖI ĐAU CHIẾN TRANH

- ( Đọc bài ĐÀN BÀ & CHIẾN TRANH - Thơ Vân Anh)

 Bài viết của tác giả Nguyễn Cảnh Nhu - Người Nghệ An sống ở CHLB Đức

Bài thơ 

"ĐÀN BÀ VÀ CHIẾN TRANH - Thơ  Vân Anh 

Nàng chọn sợi Xuân Xanh đan áo 

Này sợi Khát Khao...

Chăng dài đêm đông ..

Này sợi Nhớ ...

căng cả bốn mùa. 

Này sợi Chờ...

bện bằng bình minh và hoàng hôn.

Này sợi Buồn...

nước mắt lặn vào trong lóng lánh.

Trải trường chinh giữ nước

Tình yêu của Đàn Bà 

Bom đạn của chiến tranh 

cùng vào trận .

Hãy tặng Đàn Bà 

Bình yên!"

  Đã có một tổng kết nào đó nói rằng, trong lịch sử loài người có hơn 3000 cuộc chiến tranh . Theo đó thì các sách viết về chiến tranh phải có đến hàng vạn. Trong các tác phẩm ấy ,người ta mô tả các trận đánh của những người lính ở 2 chiến tuyến, những mưu lược của các tướng lĩnh. Những người lính ấy là những chàng trai trẻ, những vị tướng kia là những ông trung niên tóc đã hoa râm. Nghĩa là ,nói đến chiến tranh là nói đến người con trai, người đàn ông.. Cứ như chiến tranh không phải việc của đàn bà vậy.Tác phẩm nổi tiếng "CHIẾN TRANH VÀ HÒA BÌNH" của Lev Tolstoy mà khắp nơi trên thế giới đều gọi là tuyệt phẩm thì phần chiến tranh cũng mô tả các trận đánh giữa quân Nga và quân Pháp, những cuộc đấu giữa hai nhà quân sự kiệt xuất Napoleon và  Koutouzov. Ở nước ta, tác phẩm "NỖI BUỒN CHIẾN TRANH" của Bảo Ninh được cho là nổi tiếng cũng chủ yếu mô tả các trận đánh ở Nam Lào, ở Buôn mê thuột, ở Tân sơn nhất với những lần quy tập mộ đồng đội của anh lính có tên là Kiên …."ĐÀN BÀ VÀ CHIẾN TRANH",một bài thơ của nữ thi sĩ VÂN ANH, vì thế tôi nghĩ là một chủ đề hiếm hoi trong văn học. Nhưng cũng phải nói ngay rằng, bài thơ hay không phải vì hiếm, mà phải nói là hiếm nhưng hay.

Mở đầu bài thơ chị viết:

   "Nàng chọn sợi xuân xanh đan áo".

"Đan áo" ở đây phải hiểu là đan áo để gửi ra chiến trường . Nhưng áo đan bằng "sợi xuân xanh". Một câu mở đầu rất hay, rất đặc trưng cho "Đàn bà và chiến tranh" ở Việt nam. Vì sao có thể nói như vậy?

 Nước Nga mới đây kỉ niệm 75 năm chiến thắng Phát xit, đến phần duyệt binh của nữ Hồng quân, tôi nghe thuyết minh nói rằng có khoảng 1 triệu cô gái Nga tham gia vào cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại. Cuộc chiến ấy tuy khốc liệt nhưng cũng chỉ kéo dài 4 năm (1941–1945). Các cô gái ấy ra đi khi 17, 18 tuổi thì lúc họ trở về cũng trong đang trong độ xuân xanh. Vì thế, sự hi sinh của họ người ta không nói là "hi sinh tuổi xanh" mà nói rằng  "họ hi sinh khi tuổi còn xanh". Ngược lại, cuộc chiến tranh cứu nước của chúng ta kéo dài dai dẳng hàng mấy chục năm. Người con gái dù là ở đâu, làm gì thì cũng phải bước vào cuộc chiến khi còn xuân xanh, nhưng khi bước ra cuộc chiến họ đã "quá lứa lỡ thì". Nhưng xuân xanh không phải là cái cánh tay, cái bàn chân, hay là cái có thể làm nên vết sẹo trên người để ta có thể nhìn thấy được. Vì vậy, sự bỏ lại tuổi xuân trong chiến tranh của người con gái Việt nam, mặc dù là sự hi sinh rất to lớn nhưng không bao giờ được gọi là một thương binh, dù chỉ là một thương binh hạng không. Cho nên, khi nói đến "đàn bà và chiến tranh" ở nước ta trước hết phải nói đến tuổi xuân xanh, vì họ không những hi sinh khi tuổi còn xanh mà còn hi sinh tuổi xuân xanh  nữa.

Các câu thơ tiếp theo :

       "Này sợi Khát Khao.../Chăng dài đêm đông ../Này sợi Nhớ .../chăng cả bốn mùa. /Này sợi Chờ.../ bện bằng bình minh và hoàng hôn./  Này sợi Buồn.../nước mắt lặn vào trong lóng lánh", 

thì tôi nghĩ không cần một phân tích nào thêm cũng đủ thấy được những chịu đựng, những mất mát thật to lớn của người phụ nữ trong chiến tranh:

 "Trải trường chinh giữ nước

        Tình yêu của Đàn Bà 

        Bom đạn của chiến tranh 

        cùng vào trận."

    Chúng ta đã giữ được nước, thì cũng nên nhớ rằng "Tình yêu của Đàn Bà" tạo nên sức mạnh tinh thần cho quân đội ta để chiến đấu và chiến thắng "Bom đạn của chiến tranh" là đóng góp thầm lặng mà vô cùng to lớn cho Tổ quốc qua các thời kỳ lịch dân tộc 

   Xuyên suốt bài thơ là hình tượng "SỢI XUÂN XANH". Một hình tượng ẩn dụ mang ý nghĩa biểu trưng để chở tải cung bậc tình cảm của những người đàn bà ở hậu phương. Họ phải "chiến đấu" ở một mặt trận không tiếng súng, mà không kém phần cam go, ác liệt và cũng  tổn thất, hy sinh  như ở chiến trường mặt đối mặt với kẻ thù.

   Tôi đặc biệt để ý đến  câu cuối cùng,chị viết:

       "Hãy tặng Đàn Bà 

           Bình yên! "

     "Hãy tặng đàn bà Bình yên!"-  Điều đó có nghĩa: Bình yên là cái người đàn bà mong muốn hơn cả.Tôi cứ nghĩ phải là một người phụ nữ sâu sắc và từng trải mới nói được như vậy. Chắc rằng ở nước ta chưa có một cuộc thăm dò để biết suy nghĩ của đàn bà như thế nào về chiến tranh. Nhưng cách đây chừng 6,7 năm tôi  đọc một cuốn sách có tựa đề "Chiến tranh không mang gương mặt một người đàn bà"(Der Krieg hat kein weibliches Gesicht) của nữ nhà văn Nga Swetlana Alexijewitsch (Có thể  sách cũng đã dịch sang tiếng Việt nhưng không biết có mang tên này không).Trong nhiều năm, tác giả đã thực hiện hơn 500 cuộc phỏng vấn với những người phụ nữ trên mọi mặt trận trong chiến tranh thế giới thứ 2. Bà không nhằm mô tả các chiến công của họ mà mục đích là muốn làm sáng tỏ cảm xúc của người phụ nữ trong chiến tranh. Chính vì vậy, bà đã phải kiên nhẫn hàng giờ, có khi là cả ngày để nhận ra lời kể trung thực tự đáy lòng, tự cái họ chính kiến chứ không phải là những từ ngữ của báo chí ,của tuyên truyền. Cuốn sách vì thế đã rất khó khăn mới ra đời được. Nó phải nằm mấy năm chờ cho đến thời kỳ cải tổ và đã bị cắt xén nhiều chỗ mới được in ra. Ngay sau khi xuất bản lần đầu đã bán được 2 triệu cuốn.Nhưng mãi sau này (2008), bản gốc thật sự mới được in ra. Năm 2015 thì tác giả được trao giải Nobel văn học.Có  nhiều câu chuyện rất đặc sắc.Chẳng hạn ở đơn vị có một cô gái được nghỉ phép, khi cô trở lại thì các cô gái khác tranh nhau xếp hàng để ngửi người cô ấy vì họ cho rằng cô mang trên mình cái "mùi nhà". Với những gì xẩy ra với họ thì người phụ nữ  có cảm giác chiến tranh khủng khiếp hơn, tàn khốc hơn nam giới rất nhiều.Tôi nhớ, mình đã rất xúc động khi đọc xong cuốn sách này và vì thế hôm nay tôi rất đồng cảm với câu thơ kết như trên của nữ thi sĩ Vân Anh .

    Chị Vân Anh là một nhà thơ, hẳn đã phải có nhiều tập thơ xuất bản, nhưng tôi chỉ đọc được những bài đăng trên mạng. Tôi thích tìm đọc thơ của chị, vì trong nhiều bài chị có những ý thơ không những sâu sắc mà còn độc đáo nữa. 

Về đề tài "THƯƠNG BINH- LIỆT SĨ", tôi thấy chị viết nhiều bài, trong đó bài "GIỌT ĐAU" cũng rất hay :

         Giọt đau đong đầy 

        chảy vẹt bình minh ...

        chảy mòn hoàng hôn...

  Nỗi đau như một dòng chảy không những liên tục suốt ngày đêm, mà còn nhiều và mạnh có thể làm vẹt ,có thể bào mòn….

  Nhưng có lẽ xúc động hơn cả là bài "MẸ DẮT CON VỀ" của chị. Nhà thơ đã hóa thân vào nhân vật trữ tình trong thi phẩm là Bà Mẹ của liệt sĩ khi hồi tưởng về người con trai yêu thương đã rời mái trường đi tới chiến trường và sau trở về sau di ảnh. Một nỗi đau hóa thạch trong lòng Mẹ

" Mẹ vuốt ve tấm ảnh viền đen

Bộ quân phục bạc màu khói đạn

Ôi, đôi mắt vẫn ánh nhìn nguyên vẹn

Trong veo như thuở lọt lòng".

  Một nỗi đau âm ỉ, ám ảnh, thường trực trong lòng Mẹ:

"Ba mươi năm... Một giấc mơ bảng lảng

Chập chờn tiếng gọi "Mẹ!" ...hằng đêm."

   

  Nữ sĩ Vân Anh viết thơ  về "ĐÀN BÀ VÀ CHIẾN TRANH" tuy bi mà không lụy, giúp độc giả "ôn cố tri tân"- Càng hiểu cái khốc liệt, bi thương của chiến tranh ta càng trân quý & vun đắp  cuộc sống HÒA BÌNH HÔM NAY mà ta được thụ hưởng. Và đó là cách viết về chiến tranh nạp năng lượng sống  tích cực

 "Trước nghĩa trang liệt sĩ /Giọt Đau không tự sát thương mình/ hóa giọt hồng cáu sự sống/ đỏ nhịp đập hồi sinh..."( Trích "Giọt Đau" - Thơ Vân Anh).

 Và những Người Mẹ liệt sĩ trong thơ chị không đổ gục trước nỗi đau mất con mà tiếp tục vịn vào niềm tin trong tâm cảm về sự "hồi sinh" của con mình để sống tiếp một cách hữu ích :

"Còn vẫn còn đây trong phòng học con ngôi

Các em con ngày ngày đến lớp.

Bài Toán Năm Xứa thay con giải tiếp

Đáp số cuối cùng:

Hạnh phúc, ấm no".

      

 

BÀI VIẾT CỦA NHÀ THƠ BÙI SĨ HOA

THƠ VÂN ANH "MẶC ĐỊNH NHỊP TRẺ"

(Nhân đọc tập thơ Trầm tích thời gian, NXB Nghệ An-2025)

Dễ thấy lâu nay, người viết khi cho in tuyển tập đồng nghĩa với việc gom lại, khép lại quá trình sáng tác. Nhưng cũng có người sau đó vẫn tiếp tục xuất bản tác phẩm, không phải "út, ít" bòn mót, mà là những "đứa con" bụ bẫm, khỏe mạnh, ai cũng tấm tắc, trầm trồ. Trường hợp nhà thơ Vân Anh, sau khi cho ra đời Vân Anh -Tuyển tập thơ (2023) và ngay sau đó ra mắt Trầm  tích thời gian (2025) là một ví dụ rõ nét.

Khi đọc bản thảo tập thơ Trầm tích thời gian, tôi vừa được đọc bài giới thiệu khá công phu của PGS. TS Nhà văn Đinh Trí Dũng, lại vừa có dịp đọc lại những bài thơ từng in trên báo chí văn nghệ, trên facebook…, nghĩa là đọc hệ thống, căn cơ, thực sự đọc và ngẫm về một tác giả từng trải, về một tạng thơ nữ mạnh mẽ, bao dung, một cá tính thơ đầy khát khao, dâng hiến, một ngòi bút tìm tòi không có tuổi.

Tôi vừa đọc lại vừa ghi chép, vừa im lắng, rồi tự mình sắp xếp lại có chủ ý những khổ thơ, câu thơ, ý thơ trong Trầm tích thời gian nhờ sự mách bảo từ đâu đó trong tâm niệm, ý thức lâu nay của mình. Tôi cũng chủ động tìm đọc lần nữa những tập thơ, bài thơ của tác giả Vân Anh, của người khác khi thấy có sự đồng điệu, trùng khớp nào đó về cùng một chủ đề, một lối cảm và viết. Nhưng trước hết, không hiểu sao tôi nghĩ đến những câu ca dao truyền thống về thân phận người phụ nữ "Thân em như tấm lụa đào…", nghĩ đến câu thơ "quật khởi" của nữ sĩ Hồ Xuân Hương "Kẻ đắp chăn bông, kể lạnh lùng/Chém cha cái kiếp lấy chồng chung" (Lấy chồng chung) hay câu Kiều tỉnh thức "Xăm xăm băng lối vườn khuya một mình"(Nguyễn Du). Tôi nghĩ đến những sáng tác văn học mang đậm dấu ấn về nữ giới và quyền bình đẳng, thể hiện sinh động khát vọng con người, khát vọng tình yêu, thể hiện tâm hồn nữ giới phong phú, chân thành, tự do và mãnh liệt…

Tôi đã có dịp đọc gần như trọn vẹn cả 9 tập thơ của nhà thơ Vân Anh, từng sống và sáng tác trong ngôi nhà chung Văn nghệ Nghệ Tĩnh rồi Nghệ An, hiểu rõ từng "chân tơ, kẽ tóc" của câu thơ, bài thơ, của từng bước chuyển, bước đi trong cuộc sống thường ngày. Để rồi, tôi lại thấy, kể từ tập thơ đầu tiên in chung Hương thơm, cỏ vắng (1987) cho đến Trầm tích thời gian (2025), thơ Vân Anh vẫn là con sóng tình yêu đầu tiên, là con sóng khát* đêm đêm vỗ bờ đó, là dòng chảy thao thiết trong hơn và đục hơn, nhanh hơn và chậm hơn, bề mặt như bình yên hơn nhưng đáy lòng dữ dội một cách kín lắng hơn.

Thì đây, một người thơ qua bao năm tháng buồn vui, qua bao gập ghềnh, trắc trở, trải bao trầm-tích-thời-gian mà ngòi bút thơ, tấm lòng thơ vẫn thấy mình ở thuở ban đầu, ở bước yêu, bước thơ đầu tiên. Điều đó được nhà thơ viết ra như một định đề, một tuyên ngôn của thơ mình:

"Còn những tâm hồn lạ

Rất quen ở quanh ta

Còn đất trời bao la

Bao nhiêu điều hoang hóa"

(Khám phá)

Vẫn là nhịp đập đầu tiên, dù đã trải qua biết bao bến bờ lở bồi, đầy vơi:

"Ước gì trái tim người là băng trắng

Ta ghi lời yêu đầu tiên"

(Không đề)

"Ước gì trái đất ngừng quay

Cho ta cứ mãi thơ ngây, dại khờ"

(Giọt trầm tư)

Những vỉa, tầng trầm tích tình yêu, trầm tích trái tim cứ thế hiện ra với những nét chân dung "mặc định":

"Sao trái tim yêu mặc định nhịp trẻ

Sao tâm hồn cứ đong đầy khát mê"

(Giọt trầm tư)

Tôi từng đọc thấy người thơ viết cách nay chưa lâu:

"Sợ trái tim ta

Con ngựa hoang

Không thuộc bài phi nước kiệu

Tình yêu"

(Sợ)**

Đến nay vẫn lại là người ấy, trái tim loạn nhịp ấy dù thời gian và năm tháng mỏi mòn:

"Mùa thu nhốt chặt trái tim

Ngựa hoang quen thói đi tìm rừng xanh"

(Lục bát trái tim mùa thu)

"Trái tim không đi đường quang lại chọn lối hoang"

(Thư ta gửi người)

Và hình thành một cặp mâu thuẫn: khát khao tìm mới lạ ấy như một sự chung thủy dài lâu. Thêm một vỉa, tầng nữa của chiều sâu không dễ thấy:

"Ta luôn bị trái tim dắt vào miền đất lạ

Lần nào cũng mong người đứng đợi từ lâu"

(Thư ta gửi người)

Người thơ xưa nay "yêu thì nói là yêu", chưa bao giờ biết nói vòng, nói tránh, lúc nào cũng thẳng băng, quyết liệt, nên dù cuộc đời có dâu bể đến đâu thì vẫn luôn "Cứ thô mộc bản ngã/Căn cốt của riêng ta/Không cần đeo mặt nạ"(Bản  ngã). Người thơ hơn một lần khẳng khái "Ta muốn sống như chưa hề được sống" (Tự bạch), nghĩa là muốn và sẽ sống như đã sống, như mẹ cha đã sinh ra mình, như xứ Phuống chôn rau cắt rốn đã nuôi nấng, nâng bước mình, như nhịp tim yêu đập những nhịp thơ mình, như con sóng khát vỗ tràn năm tháng…Cứ thế, dần dà vỉa, tầng hiện ra, bí ẩn và rõ rành, vút cao rồi sâu thẳm, im lắng rồi vang xa theo nhịp con sóng khát, con sóng reo, con sóng hòa vào thế cuộc, nhân gian…

Đọc và ngẫm nhiều bài thơ trong tập Trầm tích thời  gian, vì thế tôi chú ý hơn cả đến bài thơ viết về Bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương, có tên Lỗi nhịp nhân gian. Tất nhiên, "đôi vần tri âm", mỗi điển tích thơ, mỗi cảm xúc thơ đều tập trung làm đậm hình tượng thơ Hồ Xuân Hương và nhà thơ thành công với cách làm quen thuộc đó:

"Tự họa chân dung trác lạ

Tự khoe nõn nường thiếu nữ

Tự ngã "tấm lòng son" giữa "bảy nổi ba chìm…"

Nhà thơ nói đến nữ quyền, nói đến khát vọng tình yêu trong thơ Hồ Xuân Hương cũng chính là nói lên khát vọng tình yêu của chính mình, của một người hậu thế "tri âm, tri kỷ", của người thơ "thơ không son phấn, mấp mô nhịp đời", của sự đồng cảm, nâng bước, của niềm tin, của nữ quyền trong xã hội mới.

Để lại thấy trong thơ Vân Anh, như những chân dung tự họa với nhiều nét mới, sắc về người phụ nữ, mà người thơ thường nói là "người đàn bà" không chút ngại ngần. Đó là nỗi khát khao, khát vọng vươn tìm của tình yêu, của cuộc đời, của một người đã từng trải với "trái tim hồng chật chội những ước mong":

"Vắt giọt thương từ trái tim làm mẹ

Vắt giọt sẻ chia từ trái tim thi sĩ

Vắt giọt ăn năn của lương tri…"

(Dâng nữ sinh tuổi 17)

Mấp mô, khấp khểnh câu hỏi, câu trả lời:

"Ta bị xiềng vào đá

Hay đá bị xiềng vào ta

Cả hai khát giấc mơ lạ"

(Bản ngã)

Bức chân dung hai mặt song hành tồn tại, biến đổi, chấp chịu và va đập, sẹo lành và mưng mủ:

"Tự mình thảnh thơi và tất bật

Tự mình dối trá và chân thật

Tự mình quẳng đi và gom nhặt

Tự mình đong đếm được mất

Tự mình tỏa sáng và lụi tắt"

(Bản ngã)

Đó là người đàn bà bí ẩn "Nàng còn một điều chưa nói/Hơn mọi bí mật trên đời"(Giọt thầm), là người tự mình rối quẫn "Tự mình làm khó trái tim" (Tự ru). Hơn nữa, không chỉ nói được, nói hết cho mình mà còn nói hộ, nói to lên để khẳng định mình, giới mình, khẳng định sự thẳm sâu không dễ gì biết được, một sự tự thú vô cùng kiêu hãnh:

"Đàn bà miệng hổ, lòng nai"

(Tản mạn đàn bà và đàn ông)

"Một đời mẹ oằn vai gánh giang sơn nhà chồng"

(Vọng quê)

Một điều "xưa nay hiếm" mà lại thường tình trong câu chuyện tình mẫu tử:

"Có một vòng ôm mẹ luôn độ lượng nhẫn nại chờ ta sau bao lần ngoan cố lạc đường"

(Nhớ về xứ Phuống)

Tôi muốn nói và nói kỹ về một khổ thơ của nhà thơ Vân Anh trong bài Xứ Nghệ:

"Những người đàn bà góa

Cô đơn thiêu đốt thịt da đổ lúa ra xay, đổ trấu ra xay

Xay cạn đêm"

Hai câu đầu không cũ, không mới, là chuyện nhiều người biết, nhiều người viết và viết hay trong các khoảnh khắc khác nhau, trạng huống khác nhau của đời sống, của chiến tranh cũng như hòa bình, từ văn học dận gian tới bác học. Đến đây thì dường như ai cũng có thể nhớ đến khung cảnh cô đơn khao khát hay góa bụa mỏi mòn của bao người đàn bà, tình huống "cơm hai bát, bát ăn, bát để, đũa so đôi đứng, đôi nằm"(Thử lòng chung thủy) trong dân ca ví dặm Nghệ-Tĩnh, rồi trong thơ hiện đại nói về người phụ nữ chờ chồng trong chiến tranh "chôn tuổi xuân trong má lúm đồng tiền"(Hữu Thỉnh) hay cụ thể một tình huống gần giống nhà thơ Vân Anh mô tả trên đây, không phải tiếng cối xay, là "Tiếng chày khuya giã trấu"*** trong thơ Nguyễn Đình Minh từ bối cảnh:

"Những cơn mơ bị ép xuống giường

Ép đến cháy thành hơi trên chiếu cói"

Đến cảnh huống cuối cùng:

"Những khát khao chắp đến ngàn lần chẳng nối được… một vòng ôm"

Để rồi những người đàn bà không còn cách nào khác, buộc phải gửi "nỗi lòng tê tái" vào những nhịp chày giã trấu đêm:

Vắt những khát thèm chính chuyên ra ngoài thể xác

Những giây phút sống đau hơn chết

Cắn đến bật máu môi, để tắt tiếng cỏ cây lặng lẽ sinh tồn"

Những giây phút "sống đau hơn chết" của người đàn bà đó, không phải ngẫu nhiên được nhiều nhà thơ đồng cảm, sẻ chia và lên tiếng. Nhà thơ Vân Anh từ sự cảm thông, đồng vọng sâu sắc với Hồ Xuân Hương, nhất là khí chất nữ quyền, khao khát tự do nói trên, lại vốn có "trái tim yêu mặc định nhịp trẻ", người mang trái tim "dâng hiến trăm năm", buồn vui thành sẹo rồi vẫn cứ "hoài niệm mọc chồi"…thì không thể không nói đến những người đàn bà góa và cảnh huống vốn thường bị giấu nhẹm trước đây. 

Với nhà thơ Vân Anh, cảnh huống đó được mở rộng từ "xay lúa" đến "xay trấu", tức hết lúa thì còn xay cả trấu, mà xay trấu thì…thương đến kiệt cùng thương! Câu kết khổ thơ "Xay cạn đêm" là một câu thơ hay, bất ngờ và chí lý với chỉ ba từ ngỡ cụt ngủn mà dằng dặc đớn đau. 

Thơ Vân Anh, điểm mạnh thấy rõ lâu nay chính là ở chỗ kiệm lời, gọn sắc để tạo tứ khác biệt, riêng có. Tập thơ Trầm tích thời gian hiện ra nhiều lớp "trầm tích" quý, có thể dễ thấy, cũng có thể khó thấy nhưng nhất quán về cá tính sáng tạo, về tư tưởng và những nét riêng, nét mới không lẫn vào bất cứ ai. Ấy là một người thơ luôn sống và viết "mặc định nhịp trẻ", bằng cách "xay cạn đêm" đầy khát khao, đầy bản ngã./.

                                                                            BÙI SỸ HOA

---

*Tên một tập thơ của Vân Anh: Con sóng khát, NXB Hội Nhà văn-2009

** Thơ Vân Anh trong Tuyển thơ Nghệ An 10 năm đầu thế kỷ XXI, NXB Nghệ An-2010

***Thơ Nguyễn Đình Minh trong Thơ thế giới-Thế giới thơ, NXB Hội Nhà văn -2023

Bài viết của nhà thơ Bùi Sĩ Hoa !

---------- Forwarded message ---------
Từ: Bùi Sỹ Hoa <buisyhoa01@gmail.com>
Date: 09:02 T.4, 25 Th6, 2025
Subject: Re: Chị gửi em bản thảo tập "Trầm tích thời gian"
To: Van Anh Nguyen Thi <nhathovananh@gmail.com>

Em gửi Thi sĩ ah

On Sun, Jun 22, 2025 at 12:08 PM Van Anh Nguyen Thi <nhathovananh@gmail.com> wrote:

Trầm tích thời gian
thơ

 
VÂN ANH

NHÀ XUẤT BẢN NGHỆ AN
 
 

NHỮNG VẦN THƠ LẮNG ĐỌNG "TRẦM TÍCH THỜI GIAN"
(Tập thơ Trầm tích thời gian của Vân Anh,
NXB Nghệ An, 2025)
PGS.TS. Nhà văn Đinh Trí Dũng
Sau nửa thế kỷ sáng tạo và gắn bó chung thuỷ với thơ, nhà thơ Vân Anh lại cho ra mắt tập thơ mới: Trầm tích thời gian. Đây là tập thơ thứ 9 của chị, gồm 62 bài được viết từ cuối tháng 5/2020, hoàn chỉnh bản thảo tại Trại sáng tác Đà Nẵng do Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức tháng 4/2025, sau các tập: Trái muộn (1991); Quê với mẹ và anh (1996), Bình minh muộn (2002); Vọng về xứ Phuống (2006); Con sóng khát (2009); Mùi tuổi (2015); Tìm trầm (2020), Vân Anh tuyển tập thơ (2023) và 2 tập: Ước nguyện cuối cùng (truyện ký 2005), Tập Văn chương và cảm nghĩ (tiểu luận và phê bình, 2014). Đó là chưa kể gần chục tập thơ khác in chung trong vai trò chủ biên hoặc tham gia biên soạn.
 
Ở tuổi U80, qua tập thơ, vẫn là một Vân Anh đầy cảm xúc, đam mê, nhạy cảm với cuộc sống, con người, đồng thời cũng có những nét biến đổi so với trước: tiếng thơ dường như trầm tĩnh hơn, có chiều sâu hướng nội, với nhiều suy tư sâu sắc, những đúc kết, chiêm nghiệm về lẽ đời, được mất, về giá trị cuộc sống giữa dòng trôi chảy tàn phá của thời gian.
Cũng như trong một số tập thơ trước đó, thơ tự do vẫn chiếm tỉ lệ cao trong Trầm tích thời gian, với 38/62 bài (61,2%). Dường như với thể loại này, tiếng thơ Vân Anh mới có thể nới tung các chiều kích suy tư và lắng lại trong cảm xúc, chiêm nghiệm. Khá nhiều bài trong tập là những xúc cảm về quê hương, về lịch sử, về mảnh đất miền Trung, mảnh đất xứ Nghệ gian khó và chứa trong mình nhiều trầm tích của một vùng đất thiêng (Thức cùng hào khí Sông Lam, Đất và người miền Trung, Xứ Nghệ, Trầm tích lịch sử,…). Những bài thơ này thường kết hợp chiều sâu triết lý, suy tưởng với những hình ảnh thơ có sức gợi:
"Đất Miền Trung cằn khô cong đòn gánh oằn gánh hai đầu Tổ quốc.
Cơn thịnh nộ thiên nhiên bốn mùa giáng xuống
 
Nắng hạ đốt cháy đồng gió Lào uống cạn sông".
(Đất và người Miền Trung)
"Xứ Nghệ...
Cho tôi câu thơ quăng quật kiếp người. Những đứa trẻ đẻ rơi
Co ro trên luống cày
vừa xới hình hài cong dấu hỏi oà nỗi đau chào đời".
(Xứ Nghệ)
Bài "Xứ Nghệ" kết lại bằng mấy câu thơ thật giản dị, như lời nói thường thốt ra nhưng cũng là những lời gan ruột: "Giữa bầu trời giông bão vô thường/ Người Xứ Nghệ - chim Phượng Hoàng bốn phương sải cánh/ Nếu có kiếp sau/ Ta lại về Xứ Nghệ đầu thai".
Cùng với cảm xúc về quê hương là những cảm xúc về văn hoá, về văn chương, về các danh nhân, thi sĩ (Hiền nhân hiển thánh, Lỗi nhịp thời gian, Vọng lời thi nhân, Tưởng nhớ thi nhân, Pushkin trong tâm hồn tôi,…). Không phải ngẫu nhiên mà điệu ví giặm thường được chị nhắc đến,
 
bởi "Hồn ví giặm chở ta về quá vãng/ Câu đò đưa lắng ngọt vị hồn quê"; "Lở bồi con thuyền ví giặm đầy vơi/ Chở mai sau cập về nơi cội nguồn". Khi nhắc đến các thi nhân, câu thơ thường lắng lại, đượm một chút ngậm ngùi: "Nỗi đau mưu sinh/Nỗi đau chiến tranh/ Cứa vào trái tim thi nhân" (Trầm tích lịch sử). "Vọng lời thi nhân" chính là tiếng lòng cất lên từ trái tim nhạy cảm:
"Uyên thâm chi lắm, Người ơi!
Cánh đồng Tiếng Việt một đời bón chăm. Viếng thăm cái chốn ngàn năm
Cỏ gầy ôm ấp… Người nằm lặng im".
"Hai trăm năm thế sự lở bồi
Nàng đứng đó giương cao tuyên ngôn đòi "đổi phận" Nàng mê mải tấu khúc bình quyền, bình đẳng đợi bao thế hệ đàn bà đồng hành!"
(Lỗi nhịp nhân gian)
Trầm tích thời gian có khá nhiều bài thơ mang màu sắc tự bạch, tự vấn, suy ngẫm (Khám phá, Không đề, Biên niên ta, Tự ru, Cài đặt lại ta,
 
ngụ ngôn cho mình, Giọt trầm tư, Ngẫm, Bản ngã). Thơ Vân Anh đã nối mạch thơ của thi nhân nhiều thế hệ khi khắc khoải câu hỏi "Ta là ai?". Nhà thơ Chế Lan Viên từng viết: "Ta là ai?" như ngọn gió siêu hình/ Câu hỏi hư vô thổi nghìn nến tắt/ "Ta vì ai?" khẽ xoay chiều ngọn bấc/ Bàn tay người thắp lại triệu chồi xanh". Thơ Vân Anh cũng luôn đặt ra câu hỏi: Ta là ai? Ta đến từ đâu? Ta phải sống thế nào? Và từ những câu thơ tự vấn đó, người ta thấy một Vân Anh với nhiều đối nghịch: yếu đuối và mạnh mẽ, phủ định và khẳng định, âu lo và tự tin, chán nản và hy vọng:
"Ta tìm Ta
Giữa bí hiểm vũ trụ thiên hà gặp Ta phiêu bồng khát sống Ta tìm Ta
Giữa gập ghềnh nhân thế"…
(Ngụ ngôn cho mình I)
"Ta là Ta, là duy nhất
tự mình thảnh thơi và tất bật tự mình dối trá và chân thật tự mình quẳng đi và gom nhặt
 
tự mình đong đếm được mất Tự mình toả sáng và lụi tắt"…
(Bản ngã)
Ta nghe như bắt gặp ý thơ của Xuân Diệu thủa nào trong bài Hy Mã Lạp Sơn: "Ta là Một, là Riêng, là Thứ Nhất/ Không có chi bè bạn nổi cùng ta". Tuy nhiên, từ tiếng nói tuyên ngôn của "thời đại cái tôi" trong thơ Xuân Diệu đến lời tuyên ngôn khẳng định bản ngã trong thơ Vân Anh là một quãng thời gian dài vận động của cái tôi giữa bao biến động của xã hội.
Và để tự an ủi mình, chị lại tìm đến văn chương, tìm đến thơ. Trước đây, chị từng có câu thơ tự vẽ chân dung thi sĩ của mình: "Trái tim cô đơn từ muôn kiếp trước/ Tâm hồn khao khát đến muôn kiếp sau/ Đa tình bẩm sinh trong máu/ Khâu buồn làm áo che thân" (Chân dung tự hoạ). Giờ đây, chân dung ấy lại có thêm nét mới: Nhà thơ phải là người biết sẻ chia, biết đau nỗi đau của kiếp người, của chúng sinh. Trước cái chết của một em học sinh sau khi bị bạo lực học đường, chị viết:
"Vắt giọt thương từ trái tim làm mẹ Vắt giọt sẻ chia từ trái tim thi sĩ Vắt giọt ăn năn của lương tri
 
Dâng Em
Vần thơ ứa giọt đau buồn!"
(Dâng nữ sinh khép lại tuổi 17)
Và:
"Thơ như sóng khát một đời
Vỗ bờ nhân thế, mát lời thiện lương"
(Gom thi hứng)
"Ta muốn sống như chưa hề được sống, bao dung, chia sẻ, yêu thương...
Ta muốn sống như là ngày tận thế,
khát vọng dâng trào, thăng hoa đam mê"...
(Tự bạch II)
Thơ Vân Anh thường nói đến đức tin: "Lạc Đức Tin/ Ta sẽ là con thú hoang sống giữa rừng nhân thế/ Ta sẽ là con cá dữ sống giữa đại dương nhân thế/ Đức Tin/ nguồn siêu năng lượng/ nạp cho ta sống kiếp Làm Người" (Đức tin). Một bản lĩnh sống tự tin hiểu người, biết mình, một tâm hồn có đức tin dẫn lối, một trái tim thi nhân nhạy cảm biết đau nỗi đau nhân thế; tôi nghĩ đó là cơ sở, chiều sâu phía sau của một hồn thơ.
Xin trân trọng giới thiệu tập thơ cùng bạn đọc!
 

TÁC GIẢ VÀ TÁC PHẨM
PHẦN I. TÁC GIẢ
- Nguyễn Thị Vân Anh
- Bút danh: Vân Anh, Văn Tố Giang
- Sinh ngày: 12/3/1947
- Quê: Thanh Giang - Xứ Phuống - Thanh Chương - Nghệ An
- Nơi ở: Số nhà 30 - Hồ Sỹ Dương - phường Hưng Bình - TP. Vinh - Nghệ An
- Cử nhân Văn chương
- Dạy Ngữ văn ở các trường: Cấp 3 Thanh Chương I (1968 - 1971), Cấp 3 Thanh Chương II (1971 - 1976), Cấp
3 Nguyễn Du (1976 - 1983), Trường Năng khiếu Vinh (nay là Trường THCS Đặng Thai Mai) (1983 - 2003).
- Hội viên: Hội Nhà văn Việt Nam; Hội Liên hiệp VHNT Nghệ An
- Chi hội phó Chi hội Nhà văn Việt Nam tại Nghệ An
- Chủ nhiệm Câu lạc bộ Nữ văn nghệ sĩ Nghệ An.
 
PHẦN II. TÁC PHẨM ĐÃ IN
1. Hương thơm cỏ vắng, in chung, NXB Nghệ Tĩnh, 1987.
2. Trái muộn, NXB Thanh niên, 1991.
3. Quê với Mẹ và Anh, NXB Hội Nhà văn, 1996.
4. Thơ nữ Nghệ An, Tập 1, in chung, chủ biên, NXB Nghệ An, 1999.
5. Tuyển tập thơ Việt Nam (1975 - 2000), in chung, NXB Hội Nhà văn, 2011.
6. Thơ Nghệ An thế kỷ XX, in chung, NXB Nghệ An, 2000.
7. Tuyển thơ Nghệ An (1967 - 2002), in chung, NXB Nghệ An, 2002.
8. Bình minh muộn, NXB Nghệ An, 2002.
9. Ước nguyện cuối cùng (tập truyện ký), NXB Nghệ An, 2005.
10. Tuyển thơ Nghệ An (2004 - 2006), in chung, NXB Nghệ An, 2006.
11. Vọng về Xứ Phuống, NXB Hội Nhà văn, 2006.
12. Con sóng khát, NXB Hội Nhà văn, 2009.
13. Tuyển thơ Nghệ An (2007 - 2012), in chung, NXB Nghệ An, 2012.
 
14. Thơ nữ Nghệ An, Tập 2, in chung, chủ biên, NXB Nghệ An, 2012.
15. Văn nữ Nghệ An, in chung, chủ biên, NXB Nghệ An, 2013.
16. Văn chương và cảm nghĩ (tập tiểu luận - phê bình), NXB Nghệ An, 2014.
17. Mùi tuổi, NXB Nghệ An, 2015
18. Tuyển tập Nhà văn Nghệ An, in chung, NXB Nghệ An, 2019.
19. Tìm trầm, NXB Nghệ An, 2020.
20. Nữ văn nghệ sĩ Nghệ An đương đại (tuyển tập VHNT), in chung, chủ biên, NXB Nghệ An, 2020.
21. Nữ sĩ Hồ Xuân Hương - Danh nhân văn hoá, in chung, NXB Nghệ An, 2022.
22. Vân Anh - Tuyển tập thơ, NXB Nghệ An, 2023.
23. Nhà văn Nghệ An, in chung, chủ biên phần thơ, NXB Nghệ An, 2024.
24. Trầm tích thời gian (thơ), NXB Nghệ An, 2025.
PHẦN III. GIẢI THƯỞNG - TẶNG THƯỞNG -
VINH DANH - TRI ÂN
(Gồm: 11 giải thưởng, 1 tặng thưởng, 1 vinh danh và 1 tri ân)
 
GIẢI THƯỞNG .
I. GIẢI THƯỞNG TRUNG ƯƠNG
1. Giải Ba của Hội Nhà văn Việt Nam: Tập thơ Tìm trầm (2020).
2. Giải Khuyến khích của Uỷ ban toàn quốc Liên hiệp Hội VHNT Việt Nam: Tập thơ Vọng về Xứ Phuống (2006).
II. GIẢI THƯỞNG ĐỊA PHƯƠNG
- Giải thưởng VHNT Hồ Xuân Hương
1. Giải B: Tập thơ Con sóng khát (2005 - 2010).
2. Giải B: Tập thơ Mùi tuổi (2010 - 2015).
3. Giải Khuyến khích: Tập thơ Bình minh muộn
(2000 - 2005).
- Giải thưởng về VHNT hằng năm của tỉnh Nghệ An
1. Giải A: Chùm thơ 3 bài (2013).
2. Giải B: Bài ký "Chân dung một Nhà giáo Ưu tú" (2010).
3. Giải C: Chùm thơ 3 bài (1991).
4. Giải C: Chùm thơ 3 bài (2019).
5. Giải Khuyến khích: Chùm thơ 3 bài (2008 - 2010).
6. Giải Khuyến khích: Chùm thơ về chủ đề biển đảo (2022).
B. TẶNG THƯỞNG
- Kỷ niệm chương của Uỷ ban toàn quốc Liên hiệp các Hội VHNT Việt Nam (2011).
 
C. VINH DANH VÀ TRI ÂN
1. VINH DANH: Nhà xuất bản Nghệ An vinh danh tác giả Vân Anh có nhiều đóng góp đối với hoạt động xuất bản trong 40 năm (1980 - 2020).
2. TRI ÂN: Báo Văn Nghệ tri ân nhà thơ Vân Anh nhân kỷ niệm 75 năm Báo Văn Nghệ ra số đầu tiên (1948 - 2023).
 

THỨC CÙNG "HÀO KHÍ SÔNG LAM"
(Nhân dự chương trình nghệ thuật "HÀO KHÍ SÔNG LAM" - Đêm 31/12/2024, đón chào năm mới 2025 tại Quảng trường Hồ Chí Minh, thành phố Vinh)
Đêm cạn năm
thức cùng "Hào khí sông Lam" Thuyền ví giặm chở ta về quá vãng Câu đò đưa lắng ngọt vị hồn quê...
Đất nghèo phù sa
giàu mưa chan, lửa nắng
Bao tấm lưng trần loang chát mặn tảo tần Cốt cách Cụ Đồ
gói vào "mo cơm, cá gỗ"
Bao chí sĩ ấm lòng dong buồm ra biển lớn... gom hành trang phục dựng non sông.
Trống Xô viết thúc lòng dân lao khổ Cờ đỏ sao vàng phất vào cả giấc mơ. Người cộng sản nói lời Dân - Nước Từ Làng Sen lan toả tận Ba Lê.
 

Đêm cạn năm
thức cùng "Hào khí sông Lam"
Thuyền ví giặm chở về một thời hào sảng. Những đoàn quân xuôi dòng Lam ra trận nhập vào biển những binh đoàn hành quân
băng qua hai cuộc chiến tranh.
Bài toán nào cộng đúng bao nhiêu dâng hiến? cộng đúng bao nhiêu tổn thất hy sinh?
Giành giật cho giang sơn từng tấc đất Có cách nào quyết toán giá hoà bình?(!)
Đêm cạn năm
thức cùng "Hào khí sông Lam" Thuyền ví giặm chở ta ra thế giới...
Dân Việt vào phiên chợ kinh tế thị trường lo sao không rối quẫn mọi chào mời?
lo sao không bị sập bẫy gian thương lừa đảo? lo sao tránh chiêu trò côn đồ trấn lột?
Đi chợ toàn cầu thấm câu tiền nhân nhắc nhở
Bài học làm người đầu tiên: học ăn, học nói,
học gói, học mở.
 

Đêm cạn năm
thức cùng "Hào khí sông Lam"
Thuyền ví giặm chở dân ta về nguồn cội lương tâm đắp bồi
nuôi mùa xanh nhân văn...
Đêm cạn năm
thức cùng "Hào khí sông Lam".
Thuyền ví giặm chở ta tiến về phía trước Mong cập bờ tương lai, thoả lòng điều ước Dân Việt mình neo đậu bến An Vui!
1.1.2025
 

TRẦM TÍCH THỜI GIAN
Trăm năm thật giả cuộc chơi
Ngàn năm lò thử rạch ròi vàng thau. Trăm năm hằn vết sẹo đau
Ngàn năm lưu giữ những câu thơ buồn. Trăm năm gò suối cỏn con
Ngàn năm tạo dựng non sông vững bền. Trăm năm giọt nước yếu mềm
Ngàn năm là biển mặn thêm vị đời. Trăm năm xe kết lứa đôi
Ngàn năm nối dõi giống nòi nhân gian. Ta không tích luỹ trăm năm
Gia tài dân tộc ngàn năm hao mòn.
Quỳ Châu, mùa Thu Giáp Thìn (10.2024)
 

ĐẤT VÀ NGƯỜI MIỀN TRUNG
Đất Miền Trung cằn khô cong đòn gánh oằn gánh hai đầu Tổ quốc.
Cơn thịnh nộ thiên nhiên bốn mùa giáng xuống Nắng hạ đốt cháy đồng
gió Lào uống cạn sông
hạt lúa củ khoai mặn chát vị sinh tồn. Chưa phút thảnh thơi lãng mạn với mùa thu Bão sầm sập bức tử trái trăng chín
mọng sõng soài đáy biển. Mùa đông miền Trung
Mưa dầm, gió bấc ướt sũng tâm tư...
Người miền Trung
mười ngón chân hoá rễ cây bám đất.
mười ngón tay hoá cành lá hút cạn Mặt Trời. nuôi mùa xanh trồi lên từ sỏi đá
Phồn sinh!
2022
 

NGHĨ VỤN HẬU CƠN BÃO YAGI
Cơn bão Yagi...
Thời lượng tính bằng ngày Cướp đi
của cải hàng trăm năm tích luỹ,
Cướp đi
những cuộc đời dung dị,
tang thương những miền quê Đất Việt trong đổ nát hoang tàn...
Cơn bão Yagi...
Phép thử bao điều ngày thường ẩn khuất Những gian dối tưởng chôn vùi lòng đất Bật tung lên cùng cây đổ, sập cầu.
 

Cơn bão Yagi...
như một gương thần
Mỗi người tự soi chiếu vào mình
lộ diện những ai... ngược đãi thiên nhiên để thiên không thời, địa bất lợi!
Lộ diện những ai...
nhét đầy hầu bao riêng trong hiện tại
chất thêm chướng ngại vật con đường dẫn ta
đến tương lai!
Cơn bão Yagi...
Những giá trị chân ái ngày thường như quả ngọt tự giấu mình vòm lá Ngày bất thường
càng chín mọng... nghĩa nhân!
9.2024
 

TRẦM TÍCH LỊCH SỬ
(Viết ở Trại Sáng tác Đà Nẵng trước thềm ngày 30/4/2025)
Bánh xe thời gian quay nhanh cuốn bụi mưu sinh
nhả khói chiến tranh...
Có những hạt bụi đọng thành trầm tích lịch sử Có những cuộn khói nén thành trầm tích lịch sử.
Có nhân kiệt thăng hoa ý tưởng thiện tâm Một tích tắc thời gian
Vạn đại lưu danh.
Có quái nhân ác tâm
dìm dân lành vào biển lửa sát nhân Một tích tắc thời gian
Vạn đại ô danh.
 

Nỗi đau mưu sinh Nỗi đau chiến tranh
Cứa vào trái tim thi nhân nhả ngọc thi ca...
Vàng ròng sự thật lịch sử
Lửa thời gian càng khò càng sáng... Dọc trường chinh kiếm tìm hạnh phúc Nhân loại mang...
vô tận hành trang bi tráng Thi ca tri kỷ đồng hành.
 

Rừng nhân thế
bị sang chấn địa tầng thời thế sự thật một thời
có thể bị lãng quên đáy sâu thời gian Vạn đại ủ nguồn trầm tích
năng lượng... Phát Sáng!
Mọi tượng đài dựng lên giữa không gian a-xít thời gian gặm nhấm
Chỉ vĩnh cửu Tượng Đài đúc muôn thuở lòng dân!
 

TRĂN TRỞ (II)
Những ngọn núi lè tè ngạo mạn tự phong
là chót vót, Những ao hồ tù đọng kiêu căng luôn tự bão hoà, Những đường ray hoen gỉ tư duy định vị,
Những vòng "kim cô" giáo điều tự ấn lên đầu
làm khuôn mẫu, Những phẩm cách dàn hàng ngang đồng phục, Những dấu vân tay bản ngã đồng dạng nhạt nhoà.
Gió sáng tạo mang hùng khí lạ
Sợ thổi lạc loài giữa sa mạc sáo mòn!
6.6.2020
 

XỨ NGHỆ
Xứ Nghệ...
Gió Lào hất tung bãi cát sang bờ Bắc sông Lam Sông Lam dải lụa xanh
đọng phù sa thái âm mát lành Địa Linh Dòng đời trong đục thắt ngang lở bồi Con thuyền Ví Giặm đầy vơi
Chở mai sau cập về nơi cội nguồn.
Chín chín ngọn Hồng Lĩnh nén linh khí thái dương miên viễn mùa xanh Nhân Kiệt.
 

Xứ Nghệ...
Đại thi hào Nguyễn Du
Bà Chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương Nơi hai dòng chảy Văn Chương dân dã, bác học hợp lưu.
Nơi chưng cất tinh tuý cốt cách Cụ Đồ...
thẳng ngay thuở khai thiên thông reo Ngàn Hống Miên miết mạch ngầm hiếu học xưa xửa dòng Rum.
Xứ Nghệ...
Cho tôi câu thơ quăng quật kiếp người. Những đứa trẻ đẻ rơi
Co ro trên luống cày vừa xới hình hài cong dấu hỏi
oà nỗi đau chào đời.
 

Những người đàn bà goá Cô đơn thiêu đốt thịt da đổ lúa ra xay
đổ trấu ra xay Xay cạn đêm...
Cháy dọc mùa đông trằn trọc lửa củi sim
Sưởi ấm giấc mơ người đàn ông lực điền bát cơm không độn sắn, ngô.
Xứ Nghệ
Nơi di chỉ cất bảo tàng
chiếc muôi múc canh bằng đá
Vá nhọc nhằn, tằn tiện của Tiền Nhân.
 

Xứ Nghệ
Đứa con nghèo của Người Mẹ Thiên Nhiên Đất phên giậu che chắn Đông, Tây, rừng, biển Trấn giữ ra Bắc vào Nam
Dẻo dai như đòn gánh gánh hai đầu Đất Nước.
Giọng nặng trịch, nết ăn ở mặn mòi vị muối Trái tim nồng... gừng năm tháng lại thêm cay.
Thuở dân Việt loay hoay trong ngôi nhà
hình chữ ét (S)
 

Những Phan Sào Nam Những Nguyễn Tất Thành đã cồn cào cơn khát
lái con thuyền dân tộc vượt khơi xa...
Năm tháng đọng trầm tích một nền Văn Hoá Bao hiền tài được vỏ thời gian cất giữ trầm hương. Giữa bầu trời giông bão vô thường
Người Xứ Nghệ - chim Phượng Hoàng
bốn phương sải cánh.
Nếu có kiếp sau
Ta lại về Xứ Nghệ đầu thai.
29.5.2020
 
HIỀN NHÂN HIỂN THÁNH
(Kính dâng Uy Minh Vương Lý Nhật Quang)
Tháng Giêng xanh nước sông Lường(1)
Lộc non Đền Quả(2) dâng hương vọng Người Nét son chính sử còn tươi
Huyền linh dã sử truyền đời lưu danh.
Tạc vào lịch sử Việt Nam
Tri châu xứ Nghệ vì dân hết lòng Bước từ hoàng tộc vàng son
Người đi biên viễn lối còn hoang vu. Một nhà thông tuệ kinh thư.
Thành nhà kỹ trị cương, nhu, thức thời
Chiều xuân Bạch Ngọc(3) thảnh thơi
Uy Vương(4) hiển thánh nói lời ngàn năm Đền thờ đặt giữa lòng dân
Hiền nhân mở cõi tri ân muôn đời!
4.2025
1, 2, 3. Những địa danh ở Đô Lương, Nghệ An.
4. Uy Vương: tước hiệu của Hoàng tử Lý Nhật Quang.
 

LỖI NHỊP NHÂN GIAN
Nàng là ai?
cao sang, dân dã
Tự hoạ chân dung trác lạ. Tự khoe nõn nường thiếu nữ.
Tự ngã "tấm lòng son" giữa "bảy nổi ba chìm
với nước non"
Tung danh thiếp nữ tôn
"Này của Xuân Hương..." trước chế độ
nam quyền vây hãm.
Tháo gông tam tòng(1) mặc định thân phận. Chối bỏ vác thập tự khổ đau qua sa mạc...
hôn nhân.
Nàng là ai?
Dám xé toạc khế ước bịt bùng lễ giáo. Lột áo dối hèn "hiền nhân, quân tử" Nude khát thèm tình yêu lứa đôi!
1. Tam tòng: Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng từ (ở nhà theo cha, lấy chồng theo chồng, chồng chết theo con trai).
 
Hai trăm năm thế sự lở bồi
Nàng đứng đó giương cao tuyên ngôn đòi
"đổi phận" Nàng mê mải tấu khúc bình quyền, bình đẳng đợi bao thế hệ đàn bà đồng hành!
Khói bụi thời gian mờ tỏ chủ nhân
"Cổ Nguyệt đường" Những bí ẩn mối tình trái ngang...
Khát vọng nữ quyền gãy cánh...
Còn lại cho đời... Một Bà Chúa thơ Nôm!
"Lại đây"… "Chị dạy làm thơ"
Thơ không son phấn… mấp mô nhịp đời. Trái tim vỗ khúc đơn côi
Biển Quỳnh sóng chẳng sánh đôi… Thương Nàng! Xót đau lỗi kiếp nhân gian
Dâng Nàng thô mộc đôi vần tri âm!
6.2020
* Những chữ trong nháy trích thơ Hồ Xuân Hương
 

VỌNG LỜI THI NHÂN
(Tưởng nhớ nhà thơ Trần Hữu Thung)
Uyên thâm chi lắm, Người ơi!
Cánh đồng Tiếng Việt một đời bón chăm. Viếng thăm cái chốn ngàn năm
Cỏ gầy ôm ấp… Người nằm lặng im. Nhạt nhoà bia mộ kiếm tìm
Nhà thơ Xứ Nghệ nét chìm thời gian. Thương thi hữu, thương người thân
Thương người mến đức, yêu Văn… Thương người! Còn đây… trăng ló đỉnh đồi
Vần thơ gõ nhịp, hát lời hành quân(1)
1. Nhắc tứ các bài thơ của thi sĩ Trần Hữu Thung: Anh vẫn hành quân, Thăm lúa.
 

Còn đây… khắc chạm sử vàng
Dáng ai "thăm lúa" đồng làng hậu phương!(1) Còn đây… Tâm nguyện yêu thương
Thi ca rút ruột vấn vương tơ đời.
Chiều xuân Phủ Diễn bồi hồi(2)
Vọng nghe chiền chiện ru lời thi nhân!
8.2023
1. Nhắc tới các bài thơ của thi sĩ Trần Hữu Thung: Anh vẫn hành quân, Thăm lúa.
2 Phủ Diễn: Tên gọi trước đây của huyện Diễn Châu, quê hương của Trần Hữu Thung.
 

TRẦM TÍCH NGHĨA NHÂN
I. Ngược dòng dĩ vãng tìm về Vớt lên bao mẻ bộn bề xa xưa. Lời ru mẹ trộn nắng mưa
Vê tròn đắng ngọt, cay chua vị đời. Phù sa rải thảm bãi bồi
Trả ta tươi lại bời bời chân quê Gió Lào thổi bạc luỹ tre
Thổi xanh khát vọng giấc mê phận người Dấu chân điểm chỉ khóc cười
Cổng Làng chấm dấu những lời trăm năm...
II. Cuối dòng nhân thế cuộc chơi Bạc đời thua thắng, lỗ lời như nhau. Chỉ nhân nghĩa gửi mai sau
Ta ngồi gói lại thành câu ân tình!
12.3.2025
 

GIEO… GẶT CÙNG NHÂN DÂN
Những Trang Báo
mang hơi thở đời thường bất tận tri ân cùng Nhân Dân
Những Trang Báo
len lỏi vào bản làng cheo leo
nghe mâm cơm cất tiếng nói đói nghèo.
Những Trang Báo
đến lớp cùng con em vào học mái trường vẹo vọ đói sách, đói vở,
đói ghế bàn, đói đồ chơi trẻ nhỏ.
Thương con em mình khát chữ
khát tiếng giảng bài của thầy, cô giáo.
 

Những Trang Báo
thức cùng Nhân Dân trằn trọc những hiểm hoạ mọc cùng cao ốc. Cùng Nhân Dân sấp ngửa chợ đời chia sẻ đạo đức kinh doanh nhỏ nhoi
mưu sinh kiếm lời mà không "buôn gian bán lận".
Khi cửa nước nhà mở ra thế giới không loá mắt
trước hào quang văn minh chiếu rọi.
Những Trang Báo
cùng Nhân Dân neo niềm tin vào bờ cuộc sống Dẫu gian tham xói lở thiện lương.
Những Trang Báo
cùng Nhân Dân chắp cánh ước mơ
không bằng đôi cánh thiên thần ảo tưởng Bằng hơn một trăm triệu trái tim cùng nhịp đập bằng hơn một trăm triệu khối óc cùng
nghĩ suy độc lập.
 

Những Trang Báo
không tuôn dòng từ bàn phím, không đi ra từ phòng máy lạnh Những Trang Báo
cùng Nhân Dân gieo gặt trên cánh đồng
cuộc sống
chát vị mồ hôi mặn nồng vị máu sôi dòng chất xám
lăn lộn giành giật trong sạch lương tâm.
Những Trang Báo
chưng cất từ cuộc sống Nhân Dân thơm vị đời
tươi mới!
21.6.2023
 

NGHẸN LỜI RU THÁNG GIÊNG
(Tưởng nhớ các liệt sĩ ở Vị Xuyên)
Tháng Giêng vũ trụ gieo mầm
Cho xanh mắt lá, cho đằm hương cây Bình yên chưa trọn giấc say
Giêng Xưa bỗng hiện... Giêng Này nhói đau.
Bốn hai Giêng chẳng phai màu Máu tươi vẫn đỏ địa đầu giang sơn. Vị Xuyên - gửi lại Tuổi Son
Đất Mẹ ôm chặt đàn con vào lòng! Tưởng đâu "liền núi, liền sông"
là liền khúc ruột, là đồng tâm tư? À ơi, nghẹn đắng lời ru
Lương tri tỉnh giấc, tan mù ngây thơ!
17.1.2021
 

ĐỨC TIN
(Viết trong hai mùa: Phật đản - Giáng sinh)
Chúng sinh bơi qua Bể Khổ cuộc sống Tham sân si dậy sóng
Đức Tin neo vào bờ thiện lương.
Tín đồ bơi qua đại dương cuộc sống Sự phản bội Giu Đa dậy sóng
xác tín sự hiện hữu của Thiên Chúa Đức Tin neo vào bờ ân điển thánh Kitô. Lạc Đức Tin
Ta sẽ là con thú hoang sống giữa rừng nhân thế Ta sẽ là con cá dữ sống giữa đại dương nhân thế Đức Tin
nguồn siêu năng lượng
nạp cho ta sống kiếp Làm Người.
4.2025
 

BÁI VỌNG TIỀN NHÂN
(Dâng ngày Giỗ Tổ 10/4/2023)
Thương Tiền Nhân bao kiếp trước từ đại dương
Hồn nhớ thương hoá làn mây bay về thăm
Mẹ Âu Cơ
Tình mẫu tử mát lành rừng cọ. Thương Tiền Nhân từ bao kiếp trước Giọt nhớ thương Cha Lạc Long Quân hoá mưa sa
Tình phụ tử đong đầy biển cả! Thương Tiền Nhân bao kiếp trước Muốn giữ trọn sơn hà
Cha - Mẹ trấn hai phía Tây - Đông.
 

Đàn con chia hai ngả Nửa thiếu tình Cha Nửa vơi tình Mẹ
Anh gặp mưa nhớ ngàn Em gặp mây nhớ bể...
Xin đừng quên hậu duệ chúng ta cùng ruột máu... Chúng ta chung nhịp đập hồng cầu!
… Xin đừng để trái tim Mẹ Âu Cơ rỉ máu
Xin đừng để lòng Cha Lạc Long Quân quặn đau(!)
2023
 

VŨ ĐIỆU HOÀ BÌNH
(Viết về những trận bóng lịch sử của Việt Nam )
Cả châu Á lăn theo quả bóng Vui, buồn, âu lo
mọc chồi từ sân cỏ.
Những cầu thủ đội tuyển - những thiên thần
Héc-quyn Việt Nam
mang nhịp đập hơn trăm triệu trái tim hồng
sắc đỏ mang phong cách hiên ngang mà tĩnh tâm, đức độ quả bóng bay theo vũ điệu hoà bình!
 

Ước trái bóng lăn trên sân cỏ hoá hồ lô nhốt mọi tỵ hiềm Ước mỗi bình minh
Bản tin sáng không đưa trường học bị côn đồ xả súng
siêu thị không kẻ đánh bom liều chết... Họng súng hận thù không chĩa vào nhau.
Ước giấc ngủ hằng đêm
không ám ảnh một... Hi-rô-shi ma (!)
2024
 

VỌNG QUÊ
Mẹ nuôi ta
ngọt lời ru ví giặm
thơm vị nhút, cà nghĩa mặn, tình thâm. Từ oi nồng gió Lào rám tuổi xuân của Mẹ. Từ gió bấc thổi buốt đời Cha
Ta lớn lên
từ tấm bánh đúc, bánh đa thơm hương lúa đồng
thơm mộc mạc lời mời phiên chợ quê lặn vào tuổi ấu thơ
ngóng quà những phiên chợ Chùa, chợ Dùng,
chợ Rộ,
chợ Cồn, chợ Phuống.
Một đời Mẹ
oằn vai gánh giang sơn nhà chồng. Một đời Cha
Oằn vai gánh gia đình đi qua đói rét.
 

Lòng con mãi thơm...
thơm nắng ban mai, thơm sương hoàng hôn thơm vị hiền thục, tảo tần đời Mẹ
Thơm vị kiên cường, nhân hậu đời Cha. Dẫu đi khắp cả trăm miền
Lòng con neo đậu bình yên quê nhà!
2023
 

KHÁM PHÁ
(Nhân đọc bài "Đời còn gì cho ta" của nhà thơ Nguyễn Thu Hà)
"Đời còn gì cho ta" Còn một triền thi ca Chờ ta đến khám phá. Còn những tâm hồn lạ Rất quen ở quanh ta. Còn đất trời bao la
Bao nhiêu điều hoang hoá. A-xít đời gặm nhá
Vẫn nguyên vẹn là Ta!
1.2025
 

KHÔNG ĐỀ
1. Khi cuộc sống có thiên thần và quỷ dữ Ta sắm cho mình kính chiếu yêu.
2. Đá kia nung chảy đời mình
Nghìn năm tôi luyện kết tinh vôi lành.
3. Đời quá ngắn, biển vô thường dài rộng Ngụp lặn tìm mình, ta trở về không.
4. Uớc gì... Trái tim người là băng trắng Ta ghi lời yêu đầu tiên.
5. Trong tầm với hay cách tỷ năm ánh sáng Chạm nắng quái chiều hôm, ta tự kỷ trước nàng!
2023
 

GIỌT TRẦM TƯ
KHÚC I
Mưa lõm ngày Mưa thủng đêm
Mưa ngập lũ trong lòng cuốn ta về quá vãng...
Nắng thả cườm triền sông phù sa rải mật ong
lon ton... lon ton...
Ước gì Trái Đất đừng quay
cho ta cứ mãi thơ ngây dại khờ.
Gốc me dáng Mẹ vẫn chờ
mắt cười hấp háy nở bờ bình yên.
10.2021
 

KHÚC II
Dùng dằng bóc tờ lịch cuối cùng của năm cuộn tròn buồn, vui, được, mất
bịn rịn cất vào kho tuổi
Sao vũ trụ định vị bốn mùa?
Sao Trái Đất nhàu mòn vòng quay?
Sao mỗi ban mai thức dậy
đời người hao khuyết một ngày?
Sao ai biết mình sẽ bóc tờ lịch nào cuối cùng
ở trần gian?
Sao trái tim yêu mặc định nhịp trẻ? Sao tâm hồn cứ đong đầy khát mê? Cuộn tờ lịch cuối năm cất vào kho tuổi Ta ủ men...
Trang viết mới cho đời!
31.12.2021
 

NHỚ VỀ XỨ PHUỐNG(1)
(Dâng Cha - Mẹ & Xứ Phuống)
Có một loài hoa luôn hàm tiếu chúm chím hoa niên nụ thương yêu Có một vòng ôm
Mẹ luôn độ lượng
nhẫn nại chờ Ta sau bao lần ngoan cố lạc đường. Có một tấm lưng thẳng ngay trước đời
Cha cõng đàn con qua đói rét mà võng xuống Có một mái nhà ba mươi Tết khói lam như sóng vỗ suốt đời Ta
lưu mãi mùi sum họp
Có một vầng trăng trinh nguyên
Ta vớt lên từ bến hồn nhiên hò hẹn.
Có một làng quê Xứ Phuống
thuyền luân hồi mấy kiếp vẫn buông neo.
1. Xứ Phuống: địa danh ở Thanh Chương, Nghệ An.
 

... Ước làm kiếp rắn thay da
Hai làn mây trắng Mẹ - Cha trở về Nhà xưa rợp mát tình quê
Mẹ ru ví giặm trưa hè nuôi con Dòng Lam xuôi phố, ngược Lường
Áo Cha bạc trắng nắng sương đời thường. Chong đèn hạt đỗ học bài
Đánh vần hai chữ... tương lai, con cười…
1.2025

Ghi chú: Câu tục ngữ : Rắn già rắn lột, người già người tuột vào hang.
 

PUSHKIN TRONG TÂM HỒN TÔI
Pushkin ơi!
mở trang sách của người dẫn ta vào mê lộ...
Gặp "Người coi trạm"(1)
thương nhớ con tự nuốt vào lòng. gặp nàng Đunhia(2)
bên nấm mộ chiều tà
một giọt bi kịch rơi trên phận đời thấp bé biến ảo hai sắc màu
nửa thương xót đời mình. nửa thương xót đời cha.
1. Tên tác phẩm của Pushkin.
2. Tên nhân vật trong truyện "Người coi trạm" của Pushkin.
 

Tra chìa lớp lớp khoá cung đình vào tận ngai vàng Pi-ốt Đại đế quỳ xuống hôn đôi bàn chân chàng trai da đen
cảm ơn Ibraghin(1) biết đem tình yêu làm bút xoá định kiến sắc màu.
Pushkin ơi!
Vắt kiệt vần thơ từ trái tim dâng hiến Cho lứa đôi mọi thời kiểm chứng
"... Tôi yêu em chân thành, đằm thắm
Cầu cho em được người tình như tôi đã yêu em"(2)
1. Tên nhân vật trong "Người da đen của Pi-ốt Đại đế" của Pushkin.
2. Thơ Pushkin.
 

Pushkin ơi!
Năng lượng sáng tạo của Người toả sáng Bừng ngộ mặt trời THI CA NGA.
Tâm hồn Người Trang thơ Người
Ba mươi bảy mùa xuân ủ men cất thành li rượu
vị đắng đót cuộc đời vị ngọt lịm tình yêu Uống một thời
Say đến tận mai sau!
Mùa Hạ 2023
 

VỌNG LỜI TỰ SỰ
Là cây - Uống cạn mặt trời
kịp gom diệp lục nuôi tươi lá cành Là hoa - Sớm nở chiều tàn
vội gom hương sắc toả lan đất trời Là rừng - Vạn vật bời bời
miên viễn kho báu sinh sôi muôn đời.
Là sông - Nước chảy đầy vơi
phù sa cần mẫn đắp bồi mùa xanh.
Là biển - Tinh kết giọt lành
ân tình mặn vị nhân gian để dành.
Là người - Dâng hiến trăm năm
danh thơm trầm tích ngàn năm hiền tài.
8.2023
 
VỀ LẠI QUÊ NHÀ
(Dâng hương hồn nhà văn Sơn Tùng)
Đường về Phủ Diễn cuối hè
Trời mòng mọng tiếc, đất se se buồn Từng trang báo... Lệ trào tuôn
Sông Bùng(1) sững lại cho dòng ngừng trôi Chín ba xuân nở một ĐỜI
Thơm hương, thắm sắc Cõi Người khiết thanh. "Hoa dâm bụt" - "Búp sen xanh"(2)
Tự Làng Sen ướp ngọt lành Sử xanh Trái tim đập nhịp nhân quần
Trang Văn thấm đẫm thăng trầm núi sông Một đời chưa thoả tang bồng
Người về Kim Luỹ(3) cho lòng thảnh thơi Gặp Người Hiền ở Cõi Trời
Sẽ không hổ thẹn nói lời tri ân.
7.2021
1. Sông Bùng ở Diễn Châu.
2. Hai tác phẩm lớn của nhà văn Sơn Tùng.
3. Làng Kim Luỹ, xã Diễn Kim, huyện Diễn Châu - quê của nhà văn Sơn Tùng.
 

LỜI RU MÙA ĐẠI DỊCH
(Viết cho em bé 10 ngày tuổi (con anh Xô) - trong đại dịch COVID-19, đã cùng cả nhà từ Bình Dương hồi hương bằng xe máy, được nhóm thiện nguyện ở Đà Nẵng thuê ô tô chở về xã Tam Hợp, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An)
À ơi!
em ngủ cho ngoan...
Mười ngày tuổi
rốn vương chưa kịp rụng
Mẹ chưa kịp làm lễ cúng 13 Bà Mụ
Bánh xe máy cà tàng của cha miết toé lửa
ước đường về quê cuộn ngắn những vòng quay. À ơi!
Em ngủ cho ngoan...
tựa vòm ngực cha - bầu trời cao rộng, say vòng tay mẹ mát lành cánh võng ru no giấc mơ thèm bầu sữa căng tròn.
 

À ơi!
Em ngủ cho ngoan Chiếc xe máy của cha
con ngựa già loạng choạng
sau hành trình gồng lên cõng chủ hồi hương... Nước sông Hàn soi hừng đông loé rạng
Đất Đà Nẵng, những... Ông Bụt thiện nguyện
hiện lên.
Đường về quê êm êm.
Đường về quê ấm tình nhân ái
Cả gia đình trong ngôi nhà di động quây quần... À ơi!
Em ngủ cho ngoan
Mai sau đọc vần thơ lưu giữ ngày đại dịch Em lại làm một Ông Bụt hiền lương.
31.7.2021
 

DÂNG NỮ SINH KHÉP LẠI TUỔI 17
(Viết tưởng niệm nữ sinh N.T.Y.N)
Tuổi Mười Bảy, bên này bờ khát vọng Trái tim hồng chật chội những ước mong. Khi bạn đồng môn xoáy sóng bạo hành chới với giữa biển học đường
Em liên hồi phát tín hiệu SOS Cứu em... Thầy, cô giáo ơi!
Cứu con... Mẹ ơi! Cứu... Cứu... Cứu... Xin đừng biện minh Ta đã chậm chân rồi(!)
Tất cả chúng ta là thủ phạm.
 

Vắt giọt thương từ trái tim làm mẹ Vắt giọt sẻ chia từ trái tim thi sĩ Vắt giọt ăn năn của lương tri Dâng Em
Vần thơ ứa giọt đau buồn!
Chớm Hạ Quý Mão 2023
 

NỖI ĐAU KHÔNG TÊN
(Dâng hương hồn 12 chiến sĩ đã hy sinh ngày 2/12/2024 khi diễn tập ở Đồng Nai)
Giá mà khối thuốc nổ không cặp kè kíp nổ...(!) Giá mà trời trong, mây trắng nhởn nhơ...(!) Mười hai chàng trai tuổi chạm đôi mươi
Khát vọng sống vẫn căng vồng vòm ngực. Đêm nay mười hai Người Mẹ vẫn thức. chờ con gọi Zalo
kể chuyện líu lo...
Mười hai Người Mẹ vẫn đợi
Một phép màu hồi sinh từng hơi thở!
Mười hai Người Con mang theo Thì Xanh hé nở mang theo lòng mẹ cô đặc đêm chờ.
 

Bao cuộc chiến tranh. trong một gia đình
Đàn ông rủ nhau ra trận lần lượt trở về sau di ảnh?
Sao trong hoà bình hiểm hoạ không hẹn? xót xa không tên?
Đêm nay.
trái tim mười hai Người Mẹ chung một nhịp đau
Mười hai Người Con chung một lời nhắn Mẹ ơi! Đừng buồn!
Đồng đội sẽ chăm mẹ thay con!
12.2024
 

NGẪM…
Giá mà là cừu non cho thiên hạ thương Giá mà là hổ
cho thiên hạ phải sợ.
Giá mà là cáo
cho thiên hạ biết mưu cao.
Giá mà là nai
trước đời cứ vụng dại Nhưng lại là kỳ nhông Trong đầu luôn trống rỗng Kiếm miếng cơm để sống Da luôn phải đổi màu.
 

Giá mà là lim, sến làm cột trụ nhân gian Giá mà là cây thông
xanh bốn mùa sự sống. Nhưng lại là tầm gửi Chẳng nuôi nổi thân mình Suốt một đời ký sinh.
2024
 

BẢN NGÃ (I)
I.
Ta bị xiềng vào Đá
Hay Đá bị xiềng vào Ta(!) Cả hai khát giấc mơ lạ Bay lên bầu trời xa!
II.
Ta là ta, là duy nhất
tự mình thảnh thơi và tất bật tự mình dối trá và chân thật tự mình quẳng đi và gom nhặt tự mình đong đếm được mất Tự mình toả sáng và lụi tắt…
Tự mình lăn dấu bàn ngã vào hồ sơ Trái Đất
lưu giữ mai xa!
2023
 

GOM THI HỨNG
KHÚC I
I. Hanh hao cành thời gian Thi hứng ủ mầm.
Ứa đau vết chặt cũ Câu thơ nhú chồi xanh.
II. Người đã sống như cây Tùng trên núi Ngót trăm năm đủ cay đắng, ngọt bùi. Mưa nắng đời thường nhân thế bão giông Một chữ Tâm suốt đời Xanh toả bóng.
(Tiễn biệt nhà văn Sơn Tùng)
 

III. Sau lưng người... Cánh cổng trái tim
người đàn bà thứ nhất sập đóng.
Trước mặt người... Biển tình vỗ sóng mông lung.
Bên kia bờ... Cánh cửa trái tim người đàn bà
thứ hai rộng mở.
Ta nở vần thơ...
Một thoáng xao lòng.
IV. Ta giờ chai sạn phố phường
Hư danh giả dối, yêu thương giả vờ. Ta giờ khát viết vần thơ
Tĩnh tâm dòng suối lặng chờ trăng lên.
 

KHÚC II
Câu thơ mặn vị mồ hôi
Rám vần, sém nhịp giữa trời mưu sinh. Đời mẹ lấm láp thân cò
Con lặn dắt mẹ lên bờ vào... thơ. Thơ vui...
Buôn chuyện biển, non Thơ buồn...
Gặm nhấm cỏn con bóng mình. Thơ như sóng khát một đời
Vỗ bờ nhân thế, mát lời thiện lương.
 

KHÚC III
Lên trời rao bán Thơ Đau…
Ngọc Hoàng cười bảo ta đâu có cần. Thơ Buồn...
bán chợ Mặt trăng
Thứ hàng xui xẻo chị Hằng chẳng mua. Lên chợ sao Hoả trời mưa
Thơ Tình rách tướp lua tua... nhịp vần. Gánh Thơ về lại... trần gian
Tự mình gặm nhấm... Tri ân riêng mình!
2023
 

ĐỘT BIẾN
Dốc tâm tư Độc ẩm
Trí khôn ngoan của Ta Tự tại...
Tự ngẫm.. Không... Có?
Có... Không?
Tự cởi trói tục phàm bó bột bay chót vót
đậu đỉnh tư biện tự do! Dốc tâm tư
Độc ẩm Ta với Ta
tác thành một đôi tri âm, tri kỷ
độc thoại không lời!
 

Từ không gian ba chiều đến thế giới phẳng
nhân loại vẫn luẩn quẩn
miệng núi lửa thị phi vẫn tuôn trào giữa
đời thường mưa nắng!
Dốc tâm tư Độc ẩm...
Thế giới vòng tuần hoàn khép kín với biên độ đồ thị hình sin
Sinh... Diệt Diệt... Sinh
Nhân thế nối tiếp nhau theo quy luật đèn cù... Chỉ trái tim Ta thủ cựu
Tin vào đột biến của tình yêu(!)
2.2025
 

LỤC BÁT TRÁI TIM MÙA THU
1. Mùa thu rải thảm sắc vàng
Sao người nỡ để thời gian lặng chìm(?)!
2. Heo may dịu ngọt bên thềm Trái tim độc ẩm một triền vu vơ..
3. Ta về gói nhớ vào thơ
Gói hoa cúc biển bơ vơ... tim mình
4. Trời xanh - Xanh đến vô tình.
Nước trong - Trong tận lòng mình... trống không.
5. Chiều Thu thả nắng mật ong
Tâm hồn sóng sánh... mạch vòng suy tư!
6. Mùa Thu nhốt chặt trái tim
Ngựa hoang quen thói đi tìm rừng xanh!
7. Ta về học hỏi trai sò
Tim mình tự cứa nhả thơ thất tình.
9.2024
 

MÙA THU VỀ VỚI QUỲ CHÂU
Quỳ Châu ướp ngát hương trầm
Ướp thơm giọng hát trong ngần của ai. Chiều thu đôi lứa sánh vai
Hang Bua... gọi cả rộng dài nắng mưa. Nhà sàn chạm khắc xa xưa
Rượu cần ủ ngọt tình ta men nồng. Thái - Kinh vấn vít phiêu bồng
Hẹn mùa trẩy hội thoả lòng khát mê.
Quỳ Châu mùa Thu Giáp Thìn
 

SẸO BUỒN
Nhành thu rơi vào tim nhớ Thắp lửa tình xưa vào thơ Bùng lên đắm mê ngày cũ Cháy rụng mấy vầng trăng thu. Nhành thu rơi vào tim chờ
Vò nhàu đoạn đời non tơ Sẹo buồn trở trời nhức mỏi
Hoài niệm sao bỗng mọc chồi?(!)
2023
 

TƯỞNG NHỚ THI NHÂN
(Tưởng niệm nhà thơ Nguyễn Hùng Vỹ)
Người giờ... Đã hoá Áng Mây. Rong chơi sáu cõi đó đây hải hà. Yêu thương gửi chốn Ta Bà
Lặng thầm đắm đuối thi ca dâng đời. Người giờ... Mới thật thảnh thơi Thưởng trăng, độc ẩm chén vơi, lại đầy. Người giờ... Mới thật là say
Bụi trần rũ sạch... Bay bay tâm hồn. Người đi... nhẹ gót hư không
Bao người ở lại nặng lòng biệt ly.
1.2024
 

MONG …
Tuổi Hoa Niên mong xuôi... Tết về, từng phút đợi
Bánh kẹo và áo mới Cả trong mơ cũng cười.
Tuổi Xanh mong Tết tới Sánh người yêu đi chơi Cuộc đời đẹp ngời ngợi
Tưởng ngàn năm không già... Tuổi Trung Niên - Tết về
Nỗi lo hằn đuôi mắt
Đồng lương đem tính đếm Phân quà tròn các vai.
Tuổi Mùa Đông mong ngược Trong mơ bước náo nức
Về Phuống cùng Mẹ - Cha Trầm thơm những Tết Xưa…
1.2024
 

BẾN ĐẬU BÌNH AN
Bao thiên niên kỷ cứ quay
Trái Đất lặp lại vòng xoay chán nhàm. Bao thiên niên kỷ cứ ham
Đồng đen, đá đỏ nhân gian tranh giành. Bao thiên niên kỷ chiến tranh
Trước còn gậy gộc, nay thành hạt nhân.
Hoà Bình bến đậu Bình An
Đổ bao xương máu dân lành vẫn bơi...?(!)
2024
 

NGỤ NGÔN CHO MÌNH (I)
Bảng lảng
thinh không nhẹ lướt Thu vàng. Ta tìm Ta
Hạ ủ chín mùa hương trinh trắng Sen gương soi nồng nã Thì Xanh. Ta tìm Ta...
nảo nao
Ta tìm Ta... xửa xưa
hứng từng giọt ký ức chênh chao Hồn trong!
 

Ta tìm Ta
Giữa bí hiểm vũ trụ thiên hà gặp Ta phiêu bồng khát sống Ta tìm Ta
Giữa gập ghềnh nhân thế Túa đau nhọn hoắt mưu cao Túa đau nhọn hoắt kế sâu Ta tìm Ta
Phóng thích ảo vọng lộ thiên trầm tích Ta!
8.2023
 

NGỤ NGÔN CHO MÌNH (II)
KHÚC I
Ta ngồi tự kỷ trước bình minh
Đi đâu? Luẩn quẩn kiếp nhân sinh Sóng Dục vỗ bờ Mê ào ạt
Vần thơ tìm mãi tứ ân tình!
Biết sống ngàn năm là hữu hạn Cố tạc một Ta với vô vàn
Một mai hư ảo lòng thanh thản Một đời siêng học chữ... Nhân Văn.
 

KHÚC II
Rong chơi cho thoả Cõi Người Dăm câu thơ phú
gói rồi, cởi ra.
Tưởng là trời của riêng ta
Đất trong tầm với... Khề khà... Ngỡ đâu! Tưởng chai sạn, chẳng nát nhàu
Trái tim bọc thép còn đau nỗi đời!(?)
8.2024
 

GÁNH CHỢ VÀO THƠ
(Quý tặng nhà thơ Hồ Mậu Thanh - tác giả bài "Chợ Mơ")
Nhân gian bươn bả chợ... Đời Sân si mua bán lỗ lời mưu sinh Thế rồi có một bình minh
Thi nhân gánh chợ một mình vào... Thơ Thế rồi... Chợ thành Chợ Mơ
Bán quên, mua nhớ, mua chờ... Chợ xưa!
2023
 

CÀI ĐẶT LẠI TA
Mùa Vu lan
Vong linh trẩy hội Vong suy tư...
Vong khóc...
Vong cười...
Giọt buồn đau Kiếp Trước thành sông Vọng Xuyên xoáy trụ Nại Hà!(1)
1. Sông Vọng Xuyên, dòng sông quên lãng giao giữa hai bờ Sinh Tử của hai cõi Dương gian, Âm phủ.
 

Ăn?
Không ăn?
Hạt hoan hỉ sánh nhuyễn canh Mạnh Bà mời gọi(1)
Có bút xoá nào
xoá bao kiếp xưa xăm trổ tự trong hồn? Ước chi nhân gian có cháo lú
Tẩy những đoạn u mê đã sống cài đặt lại Đời Ta.
2023
1. Cầu Nại Hà bắc qua sông Vọng Xuyên.
 

CHẤM PHÁ TỨ MÙA
I. XUÂN
Bàng tơ lấp ló xanh chồi
Thẹn thò đào ửng, quất cười tròn môi Lăn phăn mưa bụi thảnh thơi
Nhẹ nhàng XUÂN thả buông lơi nắng hồng!
II. HẠ
Bưởi cười trắng cả sân nhà
Đường quê gạo rải thảm hoa êm đềm Dâng hương sen ướp thơm đêm
Mưa rào cho đất nồng thêm, HẠ về!
 

III. THU
Heo may bẽn lẽn trước thềm
Rụt rè sợi nắng thả mềm không gian Loi thoi cúc nở, sen tàn
Lưa thưa hoa sữa nồng nàn... THU sang!
IV. ĐÔNG
Gió bấc gõ cửa mọi nhà
Mưa dầm lẵng nhẵng vắt qua tháng ngày Thông khoe cành lá phây phây
Co ro mảnh nắng ẩn mây, ĐÔNG về!
2021
 

HỒN THU
Gom hết mộng mơ mùa cũ ướp thơm trong trẻo hồn Thu. Mở kho khát khao mùa cũ Tươi xanh, mát lành hồn Thu.
Gỡ rối dùng dằng mùa cũ nhổ neo bịn rịn hồn Thu.
Kim Bôi, Mùa thu Nhâm Dần - 2022
 

NGHỊCH LÝ
Nơi điện thờ
linh thiêng khấn nguyện Viên mãn lời cầu xin tham luyến
Hoan hỉ tự thưởng Tâm thiền!
Nơi cõi tục...
Không tìm bến an nhiên Rời xa miền tĩnh định.
Sóng Dục tràn bờ trần ai.
Bao giờ chúng sinh quay đầu lại Kết thúc trò ú tim?(!)
2021
 

BUÔNG!
I.
Thất sủng trong ánh mắt Ađam Eva thành phế tích thời gian.
Ngồi thiền... lần hạt quá khứ xả buồn lưu cựu...
Buông!
II.
Lỗi nhịp trái tim yêu Lệch múi giờ hò hẹn Ta vừa đi... Người đến
Vòng đèn cù thôi miên... Buông!
2021
 

ĐIỀU ƯỚC BAY LÊN
Bạn - khách lữ hành đường đời bỏng rát Ta - ước làm vòm mát thiên di.
Nếu mỏi mệt sa mạc đời khô cạn
Ta - ước làm ốc đảo Bạn dừng chân. Rồi mai đây...
hàng tỷ năm Bạn và Ta là hai hạt bụi trong vũ trụ phiêu diêu.
Lại ước Bạn cùng Ta tái hồi cơ duyên kỳ diệu.. chọn hạ cánh hành tinh Trái Đất luân hồi.
Nào... lắp đôi cánh thiên thần
vào trái tim phàm chở điều ước bay lên(!)
10.2024
 

GIỌT THẦM
I.
Nàng đại ngàn nhiệt đới hoang vu bí ẩn muôn đời vũ trụ.
Ta - chàng trai Khốt-ta-bít được trái tim nàng giam cầm suốt bảy ngàn năm!
II.
Nàng còn một điều chưa nói Hơn mọi bí mật trên đời.
Trái tim luôn giấu một... Người Kiếp kiếp luân hồi vẫn... Đợi!
 

III.
Vẫn đau đáu nỗi niềm đồng đội chiến trường xa gửi lại cuộc đời. Vẫn ám ảnh tiếng bom rền, đạn dội giấc hoà bình thon thót đêm đêm.
IV.
Khắc khoải hát khúc tình ca Tháng Tư Cúc hoạ mi hay lòng nàng đang nụ
vịn mùa hương ấp ủ
phép nhiệm màu hoá giải tâm tư.
V.
Vũ trụ không mặc định Nhân thế dần đổi thay Khát cất cánh lời hay luyện thiền tâm mỗi ngày
2021 - 2023
 

TỰ RU
Tự mình làm khó trái tim
Đang thanh thản bỗng trốn tìm nhịp yêu Tự mình mắc nợ bồng phiêu
Đã thành nợ xấu bao nhiêu... Hỡi người? Tự mình tự luyến cuộc chơi
Thắng thua tự đếm, đền bồi tự lo. Tự mình chưng cất vần thơ
Ngọt cay độc ẩm, bao giờ hết say?(!)
12.2024
 

TẢN MẠN ĐÀN BÀ & ĐÀN ÔNG
Eva mượn mẩu xương sườn
Ađam muôn kiếp hãy còn kể công. Đàn bà như thể đại dương
Đàn ông dong duổi cánh buồm lênh đênh. Đàn bà cứ tưởng nổi nênh
Đàn ông chìm nghỉm sóng duềnh... mắt ai Đàn bà miệng hổ, lòng nai
Đàn ông đặt bẫy rộng dài không gian. Đàn bà chưng cất nồng nàn
Đàn ông bị chuốc là mang nợ tình. Đàn bà nổi sóng ghen tình
Đàn ông vào vịnh lánh mình cho êm Đàn ông chinh phạt trăm miền
Đàn bà chỉ ước bình yên cửa nhà.
11.2024
 

LẠC LOÀI
Người là Ta
Ta cũng là... Người
Linh hồn kép lạc loài Cõi Dục Thiên hạ ngủ... Sao mình ta thức? Nhịp cô đơn mưng mủ trái tim gầy. Ta đang đợi tri âm mai sau hò hẹn
Chờ tri kỷ xưa xa kết mối lương duyên Ta thí chủ - Ta lại là hành khất
Tự rối quẫn mình được mất chúng sinh!
2023
 

BIÊN NIÊN TA
(Kính dâng Mẹ & Cha của con)
Ta Hạt Bụi - Tỷ năm giữa vũ trụ phiêu diêu quạnh quẽ cô liêu.
Một ngày
có cặp Tiên Đồng - Ngọc Nữ từ hành tinh Trái Đất bay lên ủ Ta vào bọc
thổi Nhân khí đủ chín tháng mười ngày khó nhọc Ngày Mười Hai - Tháng Ba - Đinh Hợi
tặng Ta vô gia kiếp Làm Người.
 

Ta lớn lên bằng bầu sữa ngọt vị phù sa linh khí
bờ Nam sông Lam. bằng trí huệ câu dân ca Ví Giặm
ru phồn thực tâm hồn đa thanh.
Cõng Tuổi Thơ qua bỏng rát đời thường.
Bao lần trái tim Đàn Bà hoá cánh đại bàng
lao vào tâm bão tình yêu Đôi Tiên Đồng - Ngọc Nữ dõi theo khích lệ
bay cao, bay xa... đi con cho thoả tình mê.
Bao lần đôi cánh tình yêu bị gãy
Đôi Tiên Đồng - Ngọc Nữ âu yếm, nhẹ nhàng
bó bột cho Ta
Hẹn mùa bão tới
lại chấp chới, con ơi!
 

Mùa thu Kỷ Dậu Mùa Hạ Nhâm Tuất
Đôi Tiên Đồng - Ngọc Nữ thanh thản bay về
Tiên Giới
để lại cho con cháu, hậu duệ mai sau kho báu yêu thương, nhân hậu!
Để lại trong huyết quản Ta
- niềm kiêu hãnh sự hoà quyện mặn nồng
của hai dòng họ
Nguyễn Doãn - Phạm Văn. Để lại Ta
Bốn mùa ngồi dệt áo mồ côi!
Mồng 1 tháng 5 Quý Mão (2023)
 

GIAO HOÀ
Hồn Thu không đến từ vạn vật Hồn Thu đi ra từ Hồn Người.
Có bao Mùa Tuổi có bấy Hồn Thu.
Mặc định bất biến, tuần hoàn vũ trụ Thu.
Khoảnh khắc Hồn Người biến ảo
sinh sôi hằng hà sa số chân dung Hồn Thu Văn chương, nhạc, hoạ
sưu tập cảm thức Thu
cất giữ đa thanh, đa sắc Hồn Thu.
Nhân loại tự hỏi
khi kiệt tác vĩnh hằng hiện ra dưới nét cọ
của Lêvitan
"Mùa thu vàng" của xứ sở Bạch Dương
thực hay là ảo ảnh?(1)
Ai không từng say sông Thu soi "long lanh đáy nước in Trời"(2) Thu, non Thu, thành quách Thu
1. Nhắc đến bức tranh "Mùa thu vàng" của danh hoạ Lêvitan.
2. Nhắc đến câu thơ của Đại thi hào Nguyễn Du.
 

Phải chăng Hồn Thu Cụ Nguyễn Du nhập
vào nhịp yêu tìm về lối hẹn?
Ai không từng mê cảnh Thu, tình Thu
như một sự tự kỷ ám thị đẹp buồn, cô liêu mộng du Hồn Thu
với Cụ Tam Nguyên Yên Đổ?(1) Thất bát tình thu lứa đôi
Hồn Thu bị phụ tình rạn vỡ "Trời xanh - xanh rợn cô sầu
Nước trong - trong ngợp nhịp cầu phân ly"(2).
Còn mãi thinh không đau một "Tiếng Thu"(3),
Lưu Trọng Lư vọng cùng đất nước.
Hồn Hạ tắm tiên suối trăng
chớm ngọt dịu dàng vòng ôm Hồn Thu.
1. Nhắc đến chùm thơ: Thu vịnh - Thu điếu - Thu ẩm của Nguyễn Khuyến.
2. Trích "Lục bát mùa thu" (Thơ Vân Anh).
3. Bài "Tiếng thu" - Lưu Trọng Lư
 

Tâm Thu sinh tướng Thu. Vũ trụ Thu...
Vàng một màu thiền tịnh tâm, tịnh trí
nở chín mùa an nhiên Hồn Người!
Mùa Thu 2023
 

THƯ TA GỬI NGƯỜI
Người ạ!
Ta luôn bị trái tim dắt vào miền đất lạ Lần nào cũng mong người đứng đợi từ xa. Người ạ!
Ta luôn bị sự khôn ngoan trách mắng Trái tim không đi đường quang
luôn chọn lối hồng hoang!(?) Người ạ!
Ta luôn sống trong cuộc chiến tranh lạnh Tâm hồn đỏng đảnh
Khối óc nghiêm trang.
 

Người ạ!
Giá mà Bà Mụ không lẩn thẩn
Trái tim ta không đặt nhầm phía trái! ta và người mãi mãi
là hai đường thẳng song song! Người ơi!
Chôn chặt muộn phiền
Ta về... đọc sách vỗ yên bao đồng!
20.10.2024
 

TỰ BẠCH (II)
Ta muốn sống như chưa hề được sống, bao dung, chia sẻ, yêu thương...
Ta muốn sống như là ngày tận thế,
khát vọng dâng trào, thăng hoa đam mê...
Ta muốn sống với mọi người như là lần gặp chót,
buông xả chua cay, đắng đót ngọt ngào hào phóng trao nhau... Thì bạn hỡi!
Dẫu đồng hành một quãng đường ngắn ngủi hãy nâng chén tình đối ẩm tiệc vui.
Thì bạn hỡi!
May mắn trên đường đời, duyên lành hạnh ngộ
hãy dệt trong tâm hồn nhau một áng Thơ!
10.2024
 

CHỈ SỐ TÌNH YÊU
(Viết cho ngày NÓI DỐI - 1/4/2023)
Anh yêu em...
như Trăng cho Mặt Trời mượn ánh sáng, như Biển đổ về Sông
tìm những chuyến sang ngang, như nước nhen lên từ bếp lửa, như tia nắng hồng thắp bởi giọt mưa! Em yêu anh...
như gom gió miệt mài thành bão,
như đất nhẫn nại tự đắp mình thành núi cao, như hạt thóc lầm lũi hút nhuỵ bùn đen nở hoa
cơm trắng nõn.
EQ tình yêu của anh EQ tình yêu của em như Ngày và Đêm.
2023
 

HIẾN TẾ
Loài người mang theo lửa và nước
đi qua bao thiên niên kỷ, không đi hết ba điều ước...
Vòng ôm đo không gian, Nhịp thở tính thời gian.
Bản giao hưởng mưu sinh không nốt lặng... Lồng nhân thế chật chội
Ta bội nhiễm khát vọng du hí cùng ảo mộng
... Sống đời Suối dâng sông Sống đời Sông dâng biển Sống đời Biển dâng Trời Xanh một màu hiến tế.
Ngày Khai Hạ 2025
 

KÝ TỰ
Ký tự thời gian Hiện tại phân thân ký ức và ước vọng. Ký tự không gian
Đường kính những hình cầu đồng tâm đo
trải nghiệm.
Ký tự lý trí
Chiết áp đúng sai cài hành vi. Ký tự tâm hồn
Soi nhân thế gương trong. Ký tự trái tim
Thánh kinh không chữ
nguyện cầu cho thiên sứ riêng Ta.
2.2024
 

GỬI THIÊN SỨ
(Cho Thiên Sứ của tôi)
Mỗi lần bên ta
nàng thầm thì đọc thơ Esenin(1) viết cho Duncan "Người ta yêu em đến sờn mòn
Người ta chiều em đến nhàu nát" Ánh mắt nàng nói
Nàng dành cho ta
Tình yêu thánh thiện không thuộc cõi người. Ánh mắt nàng nói...
Ta là thiên sứ
1. Nhà thơ nổi tiếng nước Nga. Ông có mối tình kỳ lạ với nghệ sĩ múa Duncan người Mỹ, hơn ông 17 tuổi.
 

giúp nàng hoá giải ưu tư lọc gió bụi trần ai.
Ánh mắt nàng nói...
sợ một lần thức dậy trước bình minh trong mắt nàng
Ta cũng chỉ là một sinh linh Cõi Dục(!)
13.8.2023
 

DẤU HIỆU…
(Gửi Thiên Sứ của tôi)
Khi người đàn bà yêu bỗng trở thành bảo mẫu lặng lẽ đi phía sau.
Nàng không cần người ấy đáp lời không mong người ấy chờ đợi.
Thoả cơn khát mê hoặc mình trai sò cứa vào cốt nhục
nhả viên mãn ngọc trai.
Trái tim tự ru lời hạnh phúc!
Khi người đàn ông yêu bỗng trở thành nô bộc lặng lẽ đi phía sau.
 

Người ấy buồn, chàng thầm khóc Người ấy vui
Chàng vô cớ mỉm cười.
Lứa đôi yêu nhau nhiễm vi-rút đèn cù.
Biết người ấy là bảo mẫu của người đàn ông khác Biết người ấy là nô bộc của người đàn bà khác Có gì khác nhau đâu
Có gì quan trọng đâu
Trái tim yêu cấu tạo mạch vòng.
4.2024
 

VỌNG HỒN NGHĨA KHÍ
(Dâng Tướng quân Phan Đà nhân mùa Lễ hội đền Bạch Mã - Ất Tỵ)
Hành hương Võ Liệt sáng xuân
Ngôi đền Bạch Mã(1) như gần... như xa...
Áo ngà, ngựa trắng... Dáng Xưa
Tu tâm, luyện trí sớm khuya miệt mài. Đất thiêng nuôi dưỡng hiền tài
Thông minh từ nhỏ hiếm ai sánh cùng.
1. Đền Bạch Mã: thờ Phan Đà, vị tướng của Vua Lê Lợi.
 

Anh hùng tri ngộ anh hùng
Lam Sơn tụ nghĩa một vùng sơn khê. Phan Đà chí lớn tìm về
Tướng tài, minh chủ đề huề chiến công. Trận tiền biến hoá linh thông
Gươm khua xé gió, ngựa lồng tận mây. Chiến chinh kỳ tích đó đây
Giặc Minh bạt vía tan thây khắp miền.
Dáng Xưa... ẩn hiện thần tiên
Dấn thân lòng địch lặng yên kiếm tìm Phượng hoàng nghiêng sạ cánh chim
Thanh Chương Đất Mẹ ngập chìm thương đau.
 

Hoá thân mây trắng ngợp màu
Tinh anh sáng láng ngày đầu tòng quân. Trọ trần gian, hai bốn năm
Ngài thành bất tử lưu danh vĩnh hằng. Vua Lê lập miếu phụng thần
Hiển linh trường cửu lòng dân tôn thờ. Tâm nhang thơm thảo vần thơ
Dâng hồn nghĩa khí vọng bờ Lam giang. Dáng Xưa...
Ngựa bạch khiết thanh
Nặng lòng quốc thái, dân an... Hiện về!
4.2025
 

BẢN NGÃ (II)
Cứ thô mộc bản ngã Căn cốt của riêng ta Không cần đeo mặt nạ
Hoa dại thành danh hoa. Cuộc sống như là mẹ
Có trách mắng, vỗ về Thành công hay thất bại Mẹ xoè ô chở che.
Đời đâu phải màn bạc Rướn lên làm minh tinh. Ta lo học chữ TÌNH
Suốt một đời không thuộc?(!)
 

Đi cuối đất cùng trời Ta cứ mãi tìm Ta
Trở về điểm xuất phát Ta đợi Ta ở nhà!
2024
 

ĐÁNH THỨC TƯƠNG LAI
Khi bỡ ngỡ ngày đầu khai quốc
Là lúc Vua Hùng dạy dân Việt biết trồng cây
lúa nước
Là lúc hoàng tử út Lang Liêu biết thổi tinh hoa đất trời thơm thảo bánh chưng xanh
Là lúc vua cha tìm ra người kế vị thay mình gánh vác giang sơn kỹ trị
bằng kế sách đầu tiên "thực túc binh cường". Là lúc văn hoá làng xã hoài thai.
Khi Lý Công Uẩn viết "Chiếu dời đô"
Là lúc dân Việt bắt đầu vẽ hình hài nước mình
trên bản đồ thế giới Là lúc dân Việt bước vào kỷ nguyên giành Độc Lập Băng qua bao cuộc trường chinh giữ nước Dùng máu mình và máu giặc
Vẽ đường biên quốc gia Việt Nam.
 

Khi Cụ Hồ đọc "Tuyên ngôn độc lập" là khi dân ta
cắm trên bản đồ thế giới
lá cờ đỏ sao vàng quốc gia độc lập uy nghi.
Dân Việt vắt kiệt sức trong sa mạc chiến tranh Vẫn loay hoay sống trong thung lũng hoà bình? Kỷ nguyên Độc Lập là móng nhà
Kỷ nguyên Vươn Mình là xây lên Mái Ấm
Hơn một trăm triệu dân Việt đang đặt những
viên gạch đầu tiên.
Những viên gạch được đúc ra từ trí tuệ cách tân,
từ tự tôn truyền thống nhân văn.
 

Khi để quá khứ ngủ yên trong niềm tự hào
Khi đánh thức tương lai bừng bình minh sáng tạo. Ta sẽ cắm lá cờ đỏ sao vàng
Vào bản đồ quốc gia phát triển
Là lúc dân Việt tân gia Ngôi Nhà Hạnh Phúc!
4.2025