Nhà Thơ Vân Anh: Bài viết của nhà thơ Nguyễn Thu Hà

MỘT THOÁNG HƯƠNG TRẦM - Bài viết của nhà thơ Nguyễn Thu Hà

( Đọc tập TÌM TRẦM của nhà thơ Vân Anh)

Nhận được quà quý hơn một tuần nay rồi mà bây giờ tôi mới viết được lời cảm ơn chị - nhà thơ Vân Anh. Không phải đây là lần đầu tiên tôi được chị tặng sách bởi ngoài TÌM TRẦM, trong tay tôi còn có CON SÓNG KHÁT, MÙI TUỔI và một số ấn phẩm Nhà văn Nghệ An, nơi chị là chi hội phó Chi hội Nhà văn Việt Nam tại Nghệ An.. Tôi đã dành rất nhiều thời gian để đọc những cuốn sách này. Bởi lẽ, với tôi, thơ chị không thể đọc là hiểu hết được. Những tầng nghĩa sâu ẩn giấu dưới những ngôn từ, hình ảnh đa thanh, đa sắc. Tôi yêu thơ chị và thích thú tìm tòi, nghiền ngẫm rất lâu để khám phá vẻ đẹp trong thi ca từ những tác phẩm của chị. Đó là lý do mà tôi chậm trễ với bài viết này.

Là một người đam mê văn chương từ nhỏ lại là cô giáo dạy văn nên tôi rất thích nói chuyện thơ với chị nhưng chủ yếu là ngồi nghe chị nói. Sự hiểu biết, trí tuệ và tâm hồn của chị trong câu chuyện về cuộc đời và thơ cuốn hút tôi lạ lùng. Nhìn vào đôi mắt rất sáng và đẹp, cách nói chuyện nhiệt tình, hào hứng, khúc chiết, dáng dấp phong thái nhanh nhẹn của chị, tôi thật sự ngưỡng mộ.

Trở lại với TÌM TRẦM để hiểu tâm sự trong những trang thơ của chị như lời tựa: Bóc dần vỏ bọc thời gian / Giữa đời ngậm ngải TÌM TRẦM ... nghĩa nhân.

Vâng! Như cây bầu gió giữa rừng già dâng hương cho đời từ những vết đau trên thân, thơ chị là sự đúc kết, tổng hoà những kinh nghiệm, từng trải, những vui buồn, hạnh phúc và khổ đau trong cuộc đời. Sự tài hoa của chị đã chưng cất nên thứ rượu thơ mới uống thì thấy cay mà rồi ngọt ngào cứ lan mãi thấm đẫm men say. Cái tình của chị trong trang thơ dâng đầy khiến người ta càng đọc càng thấy yêu quý, ước được thả hồn mình trong đó. Bài thơ Xứ Nghệ có thể xem như một trường ca và là một minh chứng về chữ tình, về chữ nghĩa nhân mà chị đã viết ở đầu sách. Xứ Nghệ hiện lên trong thơ chị thật khắc khổ, gân guốc mà mạnh mẽ tràn đầy sức sống:

Xứ Nghệ...

Gió Lào hất tung bãi cát sang bờ Bắc sông Lam

Sông Lam dải lụa xanh đọng phù sa thái âm mát lành địa linh

dòng đời trong đục thắt ngang lở bồi

Con thuyền ví dặm đầy vơi

Chở mai sau cập về nơi cội nguồn

Chín chín ngọn Hồng Lĩnh nén khí Thái Dương

miên viễn mùa xanh nhân kiệt ...

Mảnh đất của dữ dằn nắng lửa, của khắc nghiệt bão giông mà vẫn tươi xanh, mềm mại đẫm đầy chất thơ cho ta niềm kiêu hãnh về một miền địa linh nơi sinh ra những con người đầy văn chương nho nhã cốt cách:

Xứ Nghệ ...

Đại thi hào Nguyễn Du

Bà chúa thơ nôm Hồ Xuân Hương

nơi hai dòng chảy văn chương dân dã, bác học hợp lưu

Nơi chưng cất tinh tuý cốt cách cụ Đồ... thẳng ngay thuở khai thiên thông reo Ngàn Hống

Miên miết mạch ngầm hiếu học xưa xửa dòng Rum...

Sinh ra và lớn lên trên đất xứ Nghệ, hiểu rõ về mọi điều kiện địa lý và lịch sử con người quê hương, vậy mà đọc bài thơ này tôi vẫn không khỏi bồi hồi xúc động. Sự giàu có trong cách sử dụng ngôn từ, trong cách biểu đạt ý tứ bằng những hình ảnh thật mới lạ, độc đáo càng ngẫm càng thấy hay. Niềm tự hào, kiêu hãnh về nơi chôn rau cắt rốn, tình yêu quê hương mãnh liệt trong những vần thơ mang thông điệp nhân văn rất đáng trân quý của chị :

Xứ Nghệ ...

Những Phan Sào Nam...

Những Nguyễn Tất Thành...

Cồn cào cơn khát lái con tàu dân tộc vượt khơi xa.

Năm tháng đọng trầm tích một nền văn hoá.

Bao hiền tài được vỏ thời gian cất giữ trầm hương.

Giữa bầu trời giông bão vô thường

Người xứ Nghệ - Chim phượng hoàng bốn phương cất cánh

Nếu có kiếp sau

Ta lại về Xứ Nghệ đầu thai.

Chỉ mới điểm xuyết một chút về bài thơ Xứ Nghệ của nhà thơ Vân Anh thôi mà đã thấy sự phong phú và giàu có trong đời sống tâm hồn của chị. Chị đã có tới 15 đầu sách thì phải hiểu vốn kiến thức văn chương, sự rung động từ trái tim đa cảm và tài năng trong sáng tạo nghệ thuật của chị thật dồi dào, đáng quý biết chừng nào. Hãy nghe chị chia sẻ những mất mát với thân nhân những người con đã ngã xuống vì đất nước trong "Giọt đau ":

Những giọt đau...

Nức nở chảy dọc nghĩa trang liệt sỹ dằng dặc chiều dài đất nước

Chảy dưới những ngôi mộ gió

đáy sông đáy biển đáy hồ

xây bằng ký ức bi thương và ngưỡng vọng của đồng đội

xây bằng hao khuyết cuộc đời người thân

Giọt đau đong đầy

Chảy vẹt bình minh...

Chảy mòn hoàng hôn...

Chị đã hóa mình trong vai thân nhân của liệt sỹ để thấu hiểu và đồng cảm nỗi đau cùng họ. Những giọt đau này sẽ còn chảy mãi làm vẹt mòn cả không gian, thời gian. Mọi cảnh vật đều nhuốm đầy nỗi xót xa, đọc thấy đắng lòng. Nhưng những giọt đau đó bi thương mà không bi lụy lại hồi sinh những cuộc đời:

Những giọt đau...

Trước nghĩa trang không tự sát thương mình

Hoá giọt hồng cầu sự sống

đỏ nhịp đập hồi sinh

những cuộc đời

tuổi mười tám , đôi mươi...

(Bài "Giọt đau" này cùng với chùm thơ viết về người mẹ, người vợ trong chiến tranh vệ Quốc của chị, tôi biết UBND tỉnh vừa trao giải thưởng hồi tháng 5/2020).

Và cũng với trái tim chứa đầy nỗi thuơng đời đó chị lại nghiêng xuống những số phận bất hạnh khác. Trong ngày lễ Vu Lan mặc dù chị cũng đang cài trên ngực mình bông hồng màu trắng "Túa đau gai mồ côi " nhưng lòng chị vẫn :

Thương những bàn tay

giữa vườn đời bối rối

Chọn bông hồng màu đỏ?

Chọn bông hồng màu hồng?

Chọn bông hồng màu trắng?

Lang thang tìm nguồn cội

Bấn loạn mùa Vu Lan.

Tứ thơ của thi phẩm này mang một ý nghĩa thật nhân văn. Theo nhà phật thường vào tết Trung nguyên ( rằm tháng bảy) dân gian có tục cài bông hồng trên ngực áo để tỏ lòng hiếu thảo với cha mẹ. (Ai còn mẹ cha cài bông hồng đỏ, ai mồ côi cài bông hồng trắng, mất một thân sinh thì cài bông hồng màu hồng). Mất cha mẹ đã đau khổ lắm rồi nhưng có bao người trên thế gian này còn "bấn loạn mùa Vu Lan "không biết chọn bông hồng nào bởi họ là những mảnh đời bị bỏ rơi không nguồn gốc, biết hiếu thảo với ai? Tình thương yêu dành cho những con người tột cùng đau khổ không chỉ đời sống vật chất mà cả tâm linh của họ thiết nghĩ chỉ có những người từ tâm như chị mới phát hiện ra điều này.

Cảm nhận về tập thơ của chị có lẽ nói bao nhiêu cũng không đủ. Bên cạnh những bài viết sắc sảo, thâm trầm, thơ chị không thiếu những bài giản dị mà duyên dáng. Nhưng dù viết cách nào tác phẩm của chị cũng toát lên sự uyên thâm trong ý tứ, trong cách xây dựng hình tượng thơ mang đến cho người đọc một sự ngạc nhiên, càng khám phá càng thấy hấp dẫn. Xin gửi đến mọi người bài thơ mà tôi rất thích:

NHƯ NGỌN GIÓ

Xin đừng ví với mặt trời.

thứ ánh sáng chiếu nửa vời thế gian.

Xin đừng ví với mặt trăng

thứ ánh sáng chỉ là vay mượn.

Xin đừng ví với đại dương

Chẳng thủy chung trong đục thất thường.

Xin đừng ví với núi cao

mưa, lũ cuộc đời... sạt lở.

TÌNH TA - Ngọn Gió Lành

Bốn Mùa - Tứ phía thổi Về Nhau!

Bạn đọc nào yêu thơ và nhất là thơ tình hãy xem bài thơ này như một tuyên ngôn về tình yêu vậy!

Chị không chọn hiện tượng kỳ vỹ, bền vững của vũ trụ như mặt trời chói chamg , mặt trăng dịu dàng, đại dương mênh mông, núi cao chót vót để ví với tình yêu đôi lứa như ta thường gặp trong thi ca từ trước đến nay. Khi so sánh phải tương đồng, mà ở đáy nữ sĩ đã lẩy ra sự bất cập ấy khi so tình yêu : mặt trời là "thứ ánh sáng chiếu nửa vời thế gian; còn bản thân mặt trăng không phát sáng mà chỉ là "thứ ánh sáng chỉ là vay mượn" của mặt trời. Trong một số thi phẩm, các nhà thơ vẫn ví tình yêu bao la như biển, nhưng chị lẩy ra "gót chân Asin" của đại dương "chẳng thủy chung trong đục thất thường".Trong cuộc sống thì núi cao là biểu tượng sự bền vững, nhưng ví vơid tình yêu cũng khập khiễng bởi núi khi gặp "mưa lũ cuộc đời sạt lở".Trong tình yêu đôi lứa, chung thủy & vững vàng không bị cám dỗ mà ngả lòng là hai chỉ số EQ sáng giá nhất. Cuối cùng, nhà thơ đã chọn "ngọn gió lành bốn mùa, tứ phía thổi về nhau" làm hình ảnh so sánh mang ý nghĩa biểu trưng cho tình yêu đích thực. Là gió lành, không phải gió rét, gió nóng, gió chướng, sẽ thổi về nhau xuyên thời gian "bốn mùa", xuyên không gian "tứ phía" đem đến hạnh phúc cho nhau suốt đời, mà như nữ sĩ là viết ở bài thơ " Duyên muộn":

" Không thề biển, chẳng hẹn non

Cho nhau hạnh phúc cỏn con đời thường'

Thiết nghĩ, bạn đọc yêu thơ và nhất là thơ tình, hãy xem bài thơ như một tuyên ngôn về tình yêu mà lứa đôi hướng vọng.

Xin được trân trọng cảm ơn chị - nhà thơ Vân Anh!

Nhà Thơ Vân Anh

Trang

Thứ Bảy, 3 tháng 6, 2023

Bài viết của nhà thơ Nguyễn Thu Hà

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét