BÀI BÌNH " ƯỚC CHI"

VĂN CHƯƠNG RÚT RUỘT VẤN VƯƠNG TƠ ĐỜI- Bài viết của nhà thơ Vân Anh 

( Đọc bài "ƯỚC CHI" - Thơ Trần Hữu Thung) 

   

Là tằm, tằm biết nhả tơ

Là anh, anh biết làm thơ cho đời.

Tằm may lụa ấm cho người

Thơ anh, anh nói những lời mến yẻu.

Ước chi có những buổi chiều

Hanh hanh nắng núi, hiu hiu gió đồng

Em tôi mặc áo lụa hồng

Ngồi trên bãi cỏ đọc dòng thơ tôi.

   Thi sĩ Trần Hữu Thung không chỉ thành danh trong Văn Chương mà ông còn là một nhà văn hóa thông kim bác cổ, sưu tầm & nghiên cứu văn học dân gian, nhất là dân ca ví giặm Xứ Nghẹ.

  Điểm xuất phát đưa ông đến với văn chương là sáng tác thơ ca, hò vè để tuyên truyền vận động quần chúng ở nông thôn làm cách mạng. Cho nên, thơ ông thể hiện tình cảm chân thành, bằng ngôn ngữ thi ca trong sáng, gần gũi với lời ăn tiếng nói & lối sống bình dị của người dân lao động. Phong cách đó xuyên suốt những thi phẩm của ông, tạo nên âm hưởng ca dao dân ca nên thời kháng chiến cứu quốc rất nhiều bài  được phổ biến rộng rãi, có tác dụng tuyên truyền trong nhân dân.

Thi sĩ Trần Hữu Thung đã chạm khắc vào nền văn học của dân tộc ba chân dung ám ảnh tâm trí bạn đọc .

- Chân dung những người phụ nữ nông dân ở hậu phương trong cuộc kháng chiến chống Pháp trong bài "Thăm lúa". Bài thơ được trao giải nhất văn học tại Đại hội liên hoan Thanh niên & Sinh viẻn thế giới năm 1953. Bài thơ  ca ngợi những người đàn bà hậu phương, họ  góp phần không nhỏ vào trang sử oai hùng của dân tộc Việt Nam để "Chín năm làm một Điện Biên/ Nên vành hoa đỏ, nên thiên sử vàng"(Thơ Tố Hữu).

- Chân dung những người lính Vệ quốc quân & Giải phóng quân trong bài "Anh vẫn hành quân"- Bài thơ được nhạc sĩ Huy Du phổ nhạc & trở thành khúc quân hành biểu dương ý chí & sức mạnh của quân đội ta.

- Chân dung những Văn Nghệ sĩ  lao động sáng tạo với tâm nguyện "Văn chương rút ruột vấn vương tơ đời".

 Và "ƯỚC CHI" là bài thơ ông trực tiếp bỏ ngỏ tâm nguyện đó.

   Với 4 cặp lục bát rất nhuyễn, cùng hai nhân vật trữ tình " ANH" và "EM",  nhà thơ đã họa chân dung Người Thơ & Người Yêu Thơ hiện ra trong  ước ao của người cầm bút:

  "Là tằm, tằm biết nhả tơ

Là anh, anh biết làm thơ cho đời"

Ở cặp lục bát mở đầu, tác giả đưa ra điệp khúc hô ứng:

"Là tằm/ tằm biết..."

"Là anh/ anh biết..."  t ừ đó tạo ra mối tương thích đồng nhất về sự dâng hiến: "nhả tơ"/ "làm thơ".

Thi sĩ tự ví mình làm thơ như con tằm nhả tơ là một cách so sánh thường gặp nhưng cách biểu đạt lại tự nhiên, chân thành, dung dị đến cảm động: Nếu "Tằm may lụa ấm cho người"mang đến sự ấm áp cho cơ thể còn thi sĩ bộc bạch " Thơ anh, anh viết những lời mến yêu" để mang đến sự ấm áp cho tinh thần, tình cảm của con người. 

Nhớ một thời, có những thi sĩ  làm thơ "ru với gió, mơ theo trăng và vơ vản cùng mây", họ quẩn quanh với sầu buồn bế tắc của riêng mình, bây giờ  ta càng trân quý hơn khi đọc những câu thơ chân chất nói về đích đến của thi ca mà nhà thơ Trần Hữu Thung kỳ vọng.

   Hai cặp lục bát cuối của thi phẩm, tác giả vẽ ra trong tám tưởng một viễn cảnh thơ mộng: Sự tương tác giữa người sáng tạo và bạn đọc qua hình ảnh hai nhân vật trữ tình "tôi" & "em" 

  " Ước chi có những buổi chièu/ hanh hanh nắng núi, hiu hiu gió đồng/ Em tôi mặc áo lụa hồng/ Ngồi trên bãi cỏ đọc dòng thơ tôi" 

Với từ láy " hanh hanh" &" hiu hiu" gợi ra trước mắt mọi người  một chiều thu nắng phủ vàng nhạt trên đỉnh núi & gió nhè nhẹ thổi đồng làng. Trên thảm cỏ  thiên nhiẻn  có nắng núi gió đồng ấy, một cô gái mặc áo lụa hồng - một fan hâm mộ đang chăm chú đọc thơ của thi sĩ.  

Mong mỏi của nhà thơ  được bạn đọc đón nhận sáng tác phẩm của mình  cũng chính là tâm nguyện của tất cả Văn Nghệ sĩ mọi thời đại.:Sự tương tác của bạn đọc mọi thế hệ là thước đo giá trị các tác phẩm văn học nghệ thuật..

  Tâm nguyện của nhà thơ Trần Hữu Thung qua bài " Ước chi"  bình thường mà cao đẹp. Ông đã tự bạch sứ mệnh của thi sĩ  là " làm thơ cho đời" - Những vần thơ biết "nói lời mến yêu" thổi hơi ấm tình người vào lòng bạn đọc.  Hạnh phúc tuyệt đỉnh của thi nhân là thơ ca của mình sống thọ trong lòng người, luôn luôn có sự tương tác tri âm, tri kỷ giữa người sáng tạo & độc giả mọi thời đại.

   Nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Sinh của nhà thơ Trần Hữu Thung ( 1923-2023)