TỔ QUỐC KHÔNG MẤT TÊN ANH - Đọc bài " XIN ĐỪNG GỌI ANH LÀ LIỆT SĨ VÔ DANH - Thơ của VĂN HIỀN

             Sự khám phá mới của nhà thơ Văn Hiền ngay từ câu thơ mở đầu và xuyên suốt tác phẩm...tạo ra âm hưởng trầm hùng trong dụng ý nghệ thuật sử dụng sự trùng điệp của ngôn từ ở 5 điệp khúc :
           " Xin đừng gọi Anh là liệt sĩ vô danh ".
Ngoài đời , phần mộ liệt sĩ chưa rõ danh tính thường được ghi " MỘ LIỆT SĨ VÔ DANH " . Với tâm hồn nhạy cảm , giàu nhân bản , tác giả ẩn ức một nỗi đau : gọi như thế là phũ phàng với những vong linh người đã khuất .  Nhà thơ trào dâng xúc cảm tri ân : Xin được trả lại tên cho Anh - Những người  con ưu tú đã hy sinh anh dũng cho Độc Lập của Tổ quốc , Hạnh Phúc của nhân dân .
             Mạch thơ khai triển từ ý tưởng " TRẢ " các liệt sĩ về với gia đình , quê quán của họ. Anh - Một sinh linh được ra đời tự nhiên như nhân loại thường tình . Anh - Được mẹ - cha chờ đón nâng niu từ lúc hoài thai đến phút lọt lòng :
               " Mẹ sinh anh tròn ngày , tròn tháng
                Cha đặt tên chọn tuổi , chọn mùa "
Anh được lớn lên trong một gia đình , một dòng tộc , một làng quê rất cụ thể , đó là nơi
                 " Hạt lúa , củ khoai nuôi anh khôn lớn "
Anh - Gắn với xứ sở mà thiên nhiên khắc nghiệt , nơi " lưỡi cày , lưỡi hái " bị " mòn vẹt dưới nắng , dưới mưa " đằng đẵng. .Đó là một Xứ Nghệ lắm hạn hán và bão lũ :
                 " Tháng tám nước trong , tháng năm nắng trải ":
Nhưng quê nghèo " chó ăn đá , gà ăn đất " ấy đã nuôi dưỡng anh khôn lớn , trưởng thành để anh bước đi trong cuộc đời một cách vững vàng " bàn chân săn chắc dáng trai " . Thời bình anh là một lực điền lương thiện . Khi giặc đến nhà, anh để lại sau lưng những luống cày bỏ dở...Và mối tình đầu mà kỷ niệm còn đọng " bờ vai mặn chát " buổi chia tay ...Để rồi cảm giác " mắt ai vấn vít " suốt dọc đường hành quân " ...Tất cả dong duổi với anh " :
                    " Chiến trường gần , chiến trường xa đuổi giặc
                      Tên làng ,tên đất theo Anh "
Xưa anh là Vệ quốc quân ,bây giờ mang một tên mới là Giải phóng quân !
        Nhà thơ đang háo hức " trả lại " danh tính cho các liệt sĩ , bỗng giọng điệu thơ chùng xuống , bùi ngùi :
                    " Bình yên sau cuộc chiến tranh
                      Anh trở về không tên , không tuổi "
Mạch cảm xúc thăng giáng bất chợt...Phải chăng nhà thơ khắc khoải , bất an ? Lý trí tỉnh táo để tìm lại tên tuổi , quê quán ...lẩy ra một " trích ngang " về cuộc đời bình dị mà cao đẹp của người nông dân mặc áo lính đã hy sinh qua các cuộc chiến tranh ái quốc...Nhưng , trái tim đa cảm của tác giả lại phải đối diện một sự thật nghiệt ngã đến thiên nhiên cũng động lòng " rưng rưng cỏ mọc dưới chân " khi ngắm " trắng hàng bia những ngôi sao không nói " . Đây là cảm thức của Văn Hiền trước hiện thực ở  nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn , giúp tác giả tạo ra hình tượng thơ có sức gợi tả đến oặn lòng người đọc : Trắng toát một màu tang bia mộ những người lính đã ngã xuống vì sự bình yên của cộng đồng dân tộc Việt .Đây là hình tượng ám ảnh tâm trí của chúng ta , cất lên tiếng nói thâm lặng của sự dâng hiến  , cũng là ghi nhận cái giá của hòa bình. Giọng thơ càng lúc càng thống thiết hơn khi điệp khúc lời cầu xin càng lúc càng luyến láy và nâng lên về cấp độ :
                  " Xin đừng gọi anh là liệt sĩ vô danh
                   Anh từng có tên như bao khuôn mặt khác "
Một chữ " từng " chỉ xuất hiện ở điệp khúc khép lại bài thơ đủ nói lên lời cầu xin càng trở nên bức thiết , cấp bách.
              Về ý nghĩa cụ thể việc tìm lại danh tính cho một số liệt sĩ mãi mãi là một ẩn số....Nhưng nhà thơ đã tìm nơi trang trọng nhất để Tổ quốc và nhân dân ghi danh cho họ :
              " Tổ quốc không  mất tên Anh
               Chỉ lặng thầm nhận về mình
               Nỗi đau xanh cùng năm tháng "
Đúng vậy , tên Anh đồng hành cùng nỗi đau mất Anh .Anh - vĩnh hằng cùng màu xanh sự sống , vĩnh hằng trong niềm thương nỗi nhớ của mọi người "nỗi đau muôn tuổi không già " ( Thơ Vân Anh ) , Bài thơ của thi sĩ Văn Hiền đã làm thay đổi cách tri ân của chúng ta .Bia mộ của liệt sĩ chưa rõ tên tuổi không còn ghi là vô danh nữa . Và công cuộc ":Trả lại tên cho Anh " chưa có hồi kết. Điều đặc biệt là thi phẩm này được khắc trên đá đặt tại nghĩa trang liệt sĩ Việt - Lào .Mỗi lần khách hành hương đến đây , lại thêm một lần đồng cảm với tấm lòng thơm thảo của nhà thơ.